data publikacji: 2020-03-20
Zgoda pacjenta jest warunkiem legalności każdej procedury medycznej i jej braku nie sanuje okoliczność, że zabieg się powiódł czy został wykonany poprawnie.
Zobowiązanie lekarza praktycznie zawsze jest zobowiązaniem starannego działania a nie rezultatu. Nie licząc przypadków zabiegów w dziedzinie chirurgii plastycznej czy ortodoncji, nie ma możliwościowi zobowiązania się do określonego skutku zdrowotnego - wyleczenia, a jedynie do należytej staranności w tym zakresie.
Kwestia prawidłowości wykonania zabiegu jest całkowicie niezależna od tego, czy był on wykonany za zgodą pacjenta w tym sensie, że jego prawidłowość nie czyni go legalnym i nie zwalania z odpowiedzialności prawnej za jego wykonanie bez wymaganej prawem zgody.
Lekarz ponosi odpowiedzialność cywilną za należytą staranność oraz zgodność postępowania z aktualną wiedzą medyczną. Odpowiedzialność ta dotyczy sposobu udzielania świadczeń zdrowotnych. Natomiast warunkiem koniecznym ich legalnego wykonywania, z zachowaniem wskazanych wyżej wymogów staranności i zgodności z aktualną wiedzą medyczna, jest zgoda pacjenta.
Zgoda musi być uświadomiona, co oznacza, że pacjent musi być w pełni zdolny do jej wyrażenia, by była prawnie skuteczna. Co do zasady, wyłączna zgoda odbierana jest od pacjenta pełnoletniego, nieubezwłasnowolnionego całkowicie lub częściowo i w takim stanie psychicznym, który pozwala na jej świadome podjęcie.
Wykonanie zabiegu medycznego bez zgody pacjenta skutkować może odpowiedzialnością karną, cywilną oraz etyczną. Stanowi jednocześnie naruszenie prawa pacjenta i może przez to rodzić odpowiedzialność z tytułu takiego naruszenia, która uregulowana jest w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Z kolei wedle przepisu art. 192 par. 1 kodeksu karnego, kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W każdym przypadku odpowiedzialność ta niezależna jest od powodzenia i wyników interwencji medycznej.
