data publikacji: 2022-08-26
Wiedzą powszechną są długie terminy oczekiwań w poradniach specjalistycznych. Zauważalnym i niezwykle odczuwalnym jest zjawisko rosnącej ilości skarg kierowanych przez pacjentów w zakresie długiego terminu oczekiwań. Skargi te kierowane są zarówno do kierowników podmiotów leczniczych, właściwych miejscowo oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia jak i do Rzecznika Praw Pacjentów.
Skargi pacjentów
Skargi te kierowane są zarówno do kierowników podmiotów leczniczych, właściwych miejscowo oddziałów Narodowego Funduszu Zdrowia jak i do Rzecznika Praw Pacjentów.
W aktualnie opublikowanym Raporcie Biura Rzecznika Praw Pacjenta - „Problematyka zgłoszeń kierowanych na Infolinię Rzecznika Praw Pacjenta w 2021 r.” czytamy, że „zgłoszenia dotyczące Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej w 2021 r. najczęściej dotyczyły ortopedii, neurologii, chirurgii ogólnej, onkologii oraz kardiologii.”
Raport wskazuje, że najczęstszymi problemami zgłaszanymi przez pacjentów dotyczących ambulatoryjnej opieki specjalistycznej były:
1) długi czas oczekiwania na konsultację u lekarza specjalisty;
2) rozbieżności w informacji wskazywanej w Informatorze NFZ o terminach leczenia a informacji uzyskiwanej w podmiocie leczniczym;
3) odmowa rejestracji skierowania bez potwierdzenia tej odmowy na skierowaniu;
4) kwestionowanie zaleceń lekarza przez rejestrację przychodni o wyznaczeniu kolejnego terminu wizyty w prowadzonym leczeniu;
5) odmowy świadczeń towarzyszących (transport sanitarny, wystawienie zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy i innych zaświadczeń)'
6) odsyłania do innych lekarzy celem uzupełnienia udzielanego świadczenia zdrowotnego (badania diagnostyczne);
7) problemy z dodzwonieniem się do placówki;
8) sytuacje konfliktowe w relacjach pacjenta z pracownikiem medycznym.
Na podstawie tych danych należy zastanowić się kiedy zarzut ze strony pacjenta dotyczący długiego czasu oczekiwania na przyjęcie w ramach AOS może być słusznym i kiedy podmiot leczniczy może ponieść odpowiedzialność z tego tytułu.
Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, świadczenia opieki zdrowotnej w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej są udzielane według kolejności zgłoszenia w dniach i godzinach ich udzielania przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Na podstawie tej regulacji podmioty lecznicze są zobowiązane do prowadzenia list oczekujących.
Podmiot leczniczy, który udziela świadczeń zdrowotnych w ramach AOS samodzielnie ustala kolejność przyjęć i zapewnia prawidłowe prowadzenie list oczekujących albo wyznacza osoby odpowiedzialne za prowadzenie tych zadań.
Lekarz wystawiający skierowanie do poradni specjalistycznej może zakwalifikować pacjenta jako „przypadek pilny”. Świadczeniodawca działający w ramach AOS jest prawnie zobligowany do uznania kwalifikacji dokonanej przez lekarza kierującego w kategorii „przypadek pilny”. Tym samym, pacjent który został zakwalifikowany według takiej kategorii powinien zostać umieszczony na liście oczekujących przed świadczeniobiorcami zakwalifikowanymi do kategorii medycznej „przypadek stabilny”.
Należy jednak pamiętać, że w trakcie oczekiwania na wizytę status pacjenta z przypadku „stabilnego” również może ulec zmianie na przypadek „pilny. Wówczas, w razie takiej zmiany stanu zdrowia pacjenta, która wskazuje de facto na potrzebę przyjęcia go we wcześniejszym terminie, świadczeniodawca powinien dokonać zmiany terminu przyjęcia.
W ramach sprawozdawczości dokonywanej przez podmiot leczniczy do NFZ należy pamiętać, że w razie zmiany stanu zdrowia pacjenta, determinującym potrzebę wcześniejszej wizyty, system również umożliwia dokonania takiej zmiany poprzez wybór opcji w zakresie sprawozdawczości jako: „względy medyczne – przyspieszenie terminu”, a i również ewentualnie: „uzasadniona prośba pacjenta”.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie kryteriów medycznych, jakimi powinni kierować się świadczeniodawcy, umieszczając świadczeniobiorców na listach oczekujących na udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej umieszczanie świadczeniobiorców na liście oczekujących powinno następować na podstawie następujących kryteriów (nie dotyczy to stanów nagłych):
1) stanu zdrowia świadczeniobiorcy;
2) rokowania co do dalszego przebiegu choroby;
3) chorób współistniejących mających wpływ na chorobę, z powodu której ma być udzielone świadczenie;
4) zagrożenia wystąpienia, utrwalenia lub pogłębienia niepełnosprawności.
W ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych zawarto ogólną normę, którą należy kwalifikować jako naczelną zasadę, to jest: „Listę oczekujących prowadzi się w sposób zapewniający poszanowanie zasady sprawiedliwego, równego, niedyskryminującego i przejrzystego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej oraz zgodnie z kryteriami medycznymi określonymi w przepisach (…).”
Tym samym naruszanie przez podmiot leczniczy (a konkretniej jego pracowników) powyższych zasad dotyczących przypadków pilnych jak i stabilnych może w razie powstania szkody determinować pociągnięcie podmiotu leczniczego do odpowiedzialności za błąd organizacyjny w udzielaniu świadczeń.
Alternatywną drogą jest również możliwość wystąpienia przez pacjenta z roszczeniem z art. 4 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – dot. zawinionego naruszenia praw pacjenta.
