data publikacji: 2019-12-04
Zgodnie z przepisem art. 38 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia pacjenta, o ile nie zachodzi przypadek bezwzględnej konieczności udzielania pomocy medycznej wobec pacjenta w stanie nagłym. W przypadku odstąpienia od leczenia, lekarz ma obowiązek dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego i wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym. Jeżeli lekarz wykonuje swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby, może nie podjąć lub odstąpić od leczenia, jeżeli istnieją poważne ku temu powody, po uzyskaniu zgody swojego przełożonego.
W przypadku odstąpienia od leczenia lekarz ma obowiązek uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądowym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2002 r., I CKN 1386/00, LEX nr 75348), zarówno pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów, jak i obecnie odmowa lekarza wykonania w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej zabiegu operacyjnego, którego celowość stwierdzono, nie może być dowolną decyzją tego lekarza, a wymaga istnienia poważnych powodów stwierdzonych stosownymi konsultacjami oraz szczegółowego uzasadnienia w dokumentacji medycznej. W razie odmowy wykonania zabiegu leczniczego szkodę pacjenta stanowi nie tylko pogorszenie jego stanu zdrowia, lecz również utrzymywanie się rozstroju zdrowia, jeśli w wyniku zabiegu mógł on zostać wyeliminowany.
Przedmiotowa regulacja wykorzystywana jest w sytuacji, gdy lekarz zmuszony jest odmówić leczenia z uwagi na agresywną postawę pacjenta lub jego niechęć do współpracy z lekarzem w zakresie wykonywania jego poleceń. Lekarz może zdecydować o dyskontynuacji udzielania na jego rzecz świadczeń zdrowotnych, chyba że jego stan wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. W innych przypadkach, gdy leczenia ma charakter planowy, lekarz może odmówić jego kontynuacji, pod warunkiem dopełnienia aktów staranności, wymaganych w cytowanej regulacji.
Tego rodzaju uprawnienie z pewnością nie powinno być nadużywane, biorąc pod uwagę prawne oraz etyczne powinności lekarza.
