Należy jednak pamiętać, że w przypadkach gdy pacjent ukończył 16 rok życia wymaganym jest również jednoczesne odebranie od niego zgody.
W przypadku zaś pacjentów dorosłych, niezdolnych do świadomego wyrażenia zgody na udzielenie danego świadczenia zdrowotnego zastosowanie znajduje art. 32 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty:

Art. 32 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty
(...)
2. Jeżeli pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie się z nim jest niemożliwe - zezwolenie sądu opiekuńczego.
3. Jeżeli zachodzi potrzeba przeprowadzenia badania osoby, o której mowa w ust. 2, zgodę na przeprowadzenie badania może wyrazić także opiekun faktyczny.
4. W przypadku osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej zgodę wyraża przedstawiciel ustawowy tej osoby. Jeżeli osoba taka jest w stanie z rozeznaniem wypowiedzieć opinię w sprawie badania, konieczne jest ponadto uzyskanie zgody tej osoby.
(…)

Przedstawiciel osoby dorosłej niezdolnej do świadomego wyrażenia zgody jest powoływany przez Sąd Okręgowy w drodze przeprowadzonego postępowania o ubezwłasnowolnienie. Dla celów dowodowych, osoba która podaje się za przedstawiciela powinna dostarczyć do okazania dokument stanowiący Postanowienie Sądu w tym przedmiocie.
Jeżeli przedstawiciel nie został powołany w drodze formalnej, wówczas lekarz po przeprowadzeniu badania może przystąpić do udzielania dalszych świadczeń zdrowotnych dopiero po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego, chyba że co innego wynika z przepisów ustawy. Wyjątkiem są zaś sytuacje, jeżeli pacjent wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej. Wówczas na lekarzu ciąży ustawowy obowiązek jej udzielenia. Ustawodawca zastrzegł jednak, że powinno być to skonsultowane z innym lekarzem, zaś fakt ten winien zostać odnotowany w dokumentacji medycznej.
Podobnie została uregulowana kwestia udzielania świadczeń o podwyższonym ryzyku. Ustawodawca wskazał, że:

Art. 34 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty
1. Lekarz może wykonać zabieg operacyjny albo zastosować metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta, po uzyskaniu jego pisemnej zgody.
(…)
7. Lekarz może wykonać czynności, o których mowa w ust. 1, bez zgody przedstawiciela ustawowego pacjenta bądź zgody właściwego sądu opiekuńczego, gdy zwłoka spowodowana postępowaniem w sprawie uzyskania zgody groziłaby pacjentowi niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. W takim przypadku lekarz ma obowiązek, o ile jest to możliwe, zasięgnąć opinii drugiego lekarza, w miarę możliwości tej samej specjalności. O wykonywanych czynnościach lekarz niezwłocznie zawiadamia przedstawiciela ustawowego, opiekuna faktycznego lub sąd opiekuńczy.
8. O okolicznościach, o których mowa w ust. 3-7, lekarz informuje pacjenta oraz jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego albo sąd opiekuńczy, a także dokonuje odpowiedniej adnotacji wraz z uzasadnieniem w dokumentacji medycznej.

Ustawodawca określając właściwość miejscową sądu opiekuńczego, do którego należy kierować wnioski w opisanych powyżej przypadkach, wskazał że sądem opiekuńczym właściwym miejscowo dla udzielania zgody na wykonywanie czynności medycznych jest sąd, w którego okręgu czynności te mają być wykonane.

Autorka:

Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach

Wykonujesz zawód medyczny lub prowadzisz podmiot leczniczy? Potrzebujesz profesjonalnej ochrony ubezpieczeniowej! Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji:

+48 56 642 41 82

Warto wiedzieć:

• Zmiana uprawnień pielęgniarki systemu
• Wniosek o dostęp do informacji publicznej dotyczący udzielanych świadczeń zdrowotnych
• Upoważnienie do wydawania zleceń na wyroby medyczne