data publikacji: 2024-07-29
W treści uzasadnienia do wyroku z dnia 19 stycznia 2024 r., sygnatura akt II SAB/Łd 117/23, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wskazał, że w przypadku, gdy wniosek o udzielenie informacji publicznej dotyczy przedmiotu działalności podmiotu leczniczego, trybu wykonywania przez niego zadań w ramach prowadzonej działalności, z uwzględnieniem poszczególnych rodzajów świadczeń i zabiegów przeprowadzanych w podmiocie leczniczym, wnioskowana informacja jest informacją publiczną. Sąd wskazał, że udzielana informacja nie powinna pozwalać na zidentyfikowanie (spersonalizowanie) konkretnych przypadków medycznych (co niewątpliwie stanowiłoby naruszenie tajemnicy lekarskiej i chronionych ustawowo praw pacjenta).
"Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 991 z późn. zm.), podmiotami leczniczymi są: 1) przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej; 2) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej; 3) jednostki budżetowe, w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej lub położną podstawowej opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2527); 4) instytuty badawcze, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2022 r. poz. 498); 5) fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej; 5a) posiadające osobowość prawną jednostki organizacyjne stowarzyszeń, o których mowa w pkt 5; 6) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania; 7) jednostki wojskowe."
W przytoczonym uzasadnieniu Wojewódzki Sąd Administracyjny poruszył ponadto niezwykle ważną kwestię dotyczącą wniosków o udzielenie informacji na temat personaliów personelu medycznego udzielającego konkretnego zakresu świadczeń zdrowotnych. Sąd wskazał, że „lekarze należą do osób publicznych w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie zawiera definicji osoby pełniącej funkcje publiczne. Dominujące orzecznictwo sądów administracyjnych skłania się jednak do szerokiej wykładni pojęcia "osoby pełniącej funkcje publiczne" i obejmuje każdą osobę mającą związek z realizacją zadań publicznych. Przyjmuje się generalnie, że funkcja publiczna to funkcja związana z uprawnieniami i obowiązkami w zakresie realizacji zadań o znaczeniu publicznym (por. wyrok NSA z 19 kwietnia 2011 r., I OSK 125/11; www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 marca 2006 r., sygn. akt K 17/05 (publ. OTK - A 2006/3/30) podnosi, że sprawowanie funkcji publicznych wiąże się z realizacją określonych zadań w urzędzie (odpowiednio innym podmiocie) i wskazanie czy mamy do czynienia z funkcją publiczną, winno odnosić się do badania, czy określona osoba w ramach instytucji publicznej (wykonującej zadania publiczne) realizuje w pewnym zakresie nałożone na instytucję zadania publiczne. Takim osobami będą także osoby, które wywierają wpływ na podejmowanie rozstrzygnięć o charakterze władczym, a zatem osoby pełniące takie stanowiska, na których podejmuje się działania wpływające bezpośrednio na sytuację prawną innych osób, lub która łączy się co najmniej z przygotowaniem szeroko rozumianych decyzji dotyczących innych podmiotów. Osobą pełniącą funkcję publiczną będzie każdy, kto pełni funkcję w organach władzy publicznej lub też w strukturach jakichkolwiek osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli funkcja ta obejmuje uprawnienia m.in. do dysponowania majątkiem publicznym, zarządzania sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują lub gospodarują mieniem komunalnym, lub majątkiem Skarbu Państwa. Istotne jest posiadanie prawa do działania wpływającego na podejmowanie decyzji (nie tylko w sensie procesowych rozstrzygnięć) w tej materii (wyrok NSA z 15 listopada 2013 r., I OSK 1044/13; www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Powyższe oznacza, że w podmiocie leczniczym prowadzącym zakład leczniczy dysponujący środkami publicznymi osobami pełniącymi funkcje publiczne, w rozumieniu art. 5 ust. 2 zd. 2 u.d.i.p. będą także lekarze. To lekarze podejmują w stosunku do osób ubiegających się o uzyskanie konkretnego świadczenia zdrowotnego, czy już korzystających ze świadczeń, władczych rozstrzygnięć związanych z tymi świadczeniami; decydują o przyjętym sposobie leczenia, o tym czy dana osoba dostanie skierowanie do szpitala, bądź też czy zostanie do niego przyjęta w danym monecie. Tego typu decyzje mają realny wpływ na sytuacje prawne osób spoza struktury organizacyjnej zakładu leczniczego. Osoby takie, co do zasady należy więc zaliczyć do osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 5 ust. 2 zd. 2 u.d.i.p. (por. wyroki WSA w Łodzi z dnia 31 sierpnia 2023 r., II SAB/Łd 63/23, z dnia 18 lipca 2019, II SA/Łd 310/19; www.orzeczenia.nsa.gov.pl). Jednakże w ocenie Sądu rozpoznającego przedmiotową skargę, w powyższej kwestii rozróżnić należy udostępnienie danych lekarzy praktykujących (zatrudnionych) w danej placówce medycznej udzielającej świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych od udostępnienia danych lekarzy wykonujących wskazane we wniosku procedury. W tym zakresie niezbędne jest bowiem wyważanie wartości leżących u podstaw prawa dostępu do informacji publicznej, a opierających się zasadniczo na jawności porządku publicznego i wartości leżących u podstaw "prywatności osoby fizycznej" w celu ustalenia zakresu ograniczenia prawa dostępu do informacji publicznej ze względu na ochronę wolności i praw innych osób". (https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/8E54A2C7E3)
Ustawa o dostępie do informacji publicznej wskazuje ustawowy termin na udzielenie informacji, to jest 14 dni od daty doręczenia wniosku, jednakże w wyjątkowych przypadkach termin ten może być dłuższy. Zgodnie z przepisami, jeżeli informacja nie może zostać udzielona w ustawowym terminie 14 dni z obiektywnych przyczyn takich jak na przykład: obszerny zakres wnioskowanych informacji, co determinuje potrzebę zwiększonego nakładu pracy, odzyskiwania danych, czy też długotrwałych czynności organizacyjnych, nieobecność pracownika zajmującego się danym zakresem lub dziedziną, itd., podmiot zobowiązany do udzielenia informacji ma obowiązek powiadomienia w ustawowym terminie 14 dni wnioskodawcę o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.
Należy również pamiętać o tym, że w przypadku, gdy podmiot obowiązany do udostępnienia informacji ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Wnioskodawca musi być poinformowany o tym fakcie w terminie 14 dni od daty doręczenia wniosku. W przypadku odmowy uiszczenia opłaty, Wnioskodawca może zmodyfikować lub wycofać wniosek.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
+48 56 642 41 82
