data publikacji: 2025-07-28
W przypadku pacjentów świadomych, wobec których nie trzeba z uwagi na ich stan zdrowia podejmować nagłych czynności ratunkowych, należy pamiętać o tym, że proces leczenia musi być dla nich zrozumiały, mają również prawo do zadawania pytań, jak i co najważniejsze wyrażania świadomych zgód na udzielanie świadczeń zdrowotnych, które powinny być poprzedzane pouczeniem terapeutycznym udzielonym przez lekarza (dotyczy to świadczeń o podwyższonym ryzyku.
W sytuacjach, gdy pacjent posługuje się językiem angielskim, sytuacja nie wydaje się skomplikowana. Personel bowiem może komunikować się z pacjentem w tym języku. Względem zaś udzielania świadomej zgody na wykonanie zabiegów podwyższonego ryzyka, co do których przepisy prawa wymagają odebrania zgody pisemnej, rekomenduje się aby dla celów dowodowych formularz świadomej zgody na zabieg został podpisany przez pacjenta w języku polskim, jak i w przygodowej przez Szpital wersji anglojęzycznej.
Niestety, zdarzają się również i takie przypadki, gdy pacjenci nie posługują się językiem angielskim i jedynym językiem, którym się posługują jest ich język ojczysty.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi standardami akredytacyjnymi dla szpitali, cyt. „Szpital powinien określić zasady porozumiewania się z pacjentami doświadczającymi problemów w porozumiewaniu się (np. obcojęzycznymi, niesłyszącymi lub niedosłyszącymi, niemymi oraz pacjentami ze szczególnymi potrzebami, np. afazją) przez 24 godziny na dobę.
W każdym przypadku powinna istnieć możliwość porozumienia się z pacjentem w języku angielskim. W szpitalach zlokalizowanych na terenach przygranicznych, oczekiwana jest znajomość języka kraju sąsiadującego. Należy wskazać osoby znające języki obce i odpowiedzialne za tę komunikację. Informacja i dane kontaktowe z nazwiskami i numerami telefonów kontaktowych są dostępne w izbie przyjęć lub w szpitalnym oddziale ratunkowym. W trudnych przypadkach należy skorzystać z usług tłumacza. Szpital może rozważyć korzystanie z profesjonalnych elektronicznych translatorów, zawierających specjalistyczne słownictwo medyczne.”
Wobec powyższego, w przypadku gdy dany szpital nie ma w swoim posiadaniu specjalistycznych translatorów, oraz nie posiada zawartej umowy, na przykład zlecenia z biurem tłumaczeń, rekomendowanym jest nawiązanie pilnego kontaktu z tłumaczem przysięgłym. Lista tłumaczy przysięgłych z wyszczególnieniem dla każdego województwa jest dostępna na stronie internetowej gov.pl pod linkiem: LINK
Tym samym możliwym jest skorzystanie z pomocy tłumacza przysięgłego. Należy pamiętać, że w przypadku zabiegów podwyższonego ryzyka udział tłumacza przysięgłego jest konieczny przy pouczeniu terapeutycznym (pacjent ma bowiem wówczas prawo do zadawania pytań), jak i przy przetłumaczeniu dokumentu stanowiącego formularz zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego. Tym samym, rekomenduje się aby w takich przypadkach formularz zgody na udzielenie danego świadczenia, został podpisany również przez pacjenta w formie dwujęzycznej, dla celów dowodowych, to jest powinien on złożyć swój podpis tak na egzemplarzu zgody sporządzonej w języku polskim, jak i na dokumencie sporządzonym w języku, którym posłuje się pacjent. Oba dokumenty powinny zostać włączone do dokumentacji medycznej.
Wszystkie akty prawne dotyczące tłumaczy przysięgłych są opublikowane na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, pod linkiem: LINK (w tym również Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego).
Wspomniane powyżej standardy akredytacyjne dla szpitali, jak i jakiekolwiek inne akty prawne, nie sankcjonują tego, kto ma być obciążony kosztami związanymi z udziałem w tłumaczeniu dla pacjenta obcojęzycznego, przyjętego do szpitala.
Niektóre praktyczne komentarze wskazują na to, że za czynności związane z usługą tłumaczenia powinien być obciążany pacjent. Nie można temu zaprzeczyć, takie rozwiązanie powinno być akceptowalne. Wskazać jednak należy na szereg możliwych do powstania problemów na tym tle. Przede wszystkim, pacjent powinien zostać pouczony o obciążeniu go kosztami za tłumaczenie, i co najważniejsze, powinien wyrazić na to swoją zgodę. Pacjenci powinni być również wcześniej powiadomieni o kosztach takiej usługi. Ze względu na chęć uniknięcia kosztów, mogą na tym tle powstawać liczne konflikty, a nawet i próby przekonywania personelu przez pacjentów, że udział tłumacza nie jest potrzebny. Oczywiście, należy zastrzec, że opisywane powyżej problemy nie dotyczą sytuacji, gdy należy pilnie zając się pacjentem stającego w obliczu zagrożenia życia i zdrowia.
Jednocześnie, wiele problemów natury materialno – technicznej niosłoby za sobą dochodzenie uiszczenia od pacjenta wynagrodzenia za czynności tłumaczy przysięgłych.
Nie ma jednocześnie żadnych przeszkód, aby wynagrodzenie tłumacza przysięgłego było pokrywane przez szpital. Taka rekomendacja jest również związana z tym, że personel medyczny (zwłaszcza dotyczy to lekarzy), powinno mieć pełną gwarancję tego, że czynność medyczna, do której został zakwalifikowany przez nich pacjent jest dla niego zrozumiała, zaś udzielona zgoda jest w pełni świadoma. Tym samym pod rygorem ewentualnej odpowiedzialności za wykonanie zabiegu bez zgody pacjenta, ciężar odpowiedzialności za zagwarantowanie udziału czynności tłumacza przysięgłego stoi po stronie personelu medycznego, lub administracji danego szpitala, któremu powierzono te kwestie do wykonania.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych
+48 56 642 41 82
Czy szpital ma obowiązek zapewnienia tłumacza dla pacjenta obcojęzycznego?
Czy lekarz dentysta musi mieć ubezpieczenie?
Czy lekarz specjalista może odmówić konsultacji lekarskiej?
