Czy lekarz stażysta może zostać asystentem lekarza?

Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa nie ma wydzielonego zawodu asystenta lekarza, zwłaszcza w zakresie kompetencji dotyczących udzielania jakichkolwiek świadczeń zdrowotnych.
W treści uzasadnień składanych podań lekarze stażyści wskazują na wartość dodaną dla ich toku kształcenia, jaką jest możliwość rozwijania wiedzy i umiejętności podczas pracy z lekarzem specjalistą, zwłaszcza w niektórych obszarach działalności leczniczej, jak chociażby w szpitalnych oddziałach ratunkowych, czy też oddziałach o profilach zabiegowych.
W powszechnym obiegu można znaleźć wiele informacji wprowadzających w błąd co do status quo funkcji asystenta lekarza. Jak zostało to podkreślone na wstępie, przepisy prawa nie regulują istnienia takiej funkcji.

Błędnie, asystent lekarza jest również mylony z funkcją asystenta medycznego, o którym jest mowa w Ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 581) w zw. z Ustawą z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1287 z późn. zm.):

Art. 24 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
(…)
2. Do przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej, o której mowa w art. 25 ust. 1, w celu ochrony zdrowia, udzielania oraz zarządzania udzielaniem świadczeń zdrowotnych, utrzymania systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnienia bezpieczeństwa tego systemu, są uprawnione:
1) osoby wykonujące zawód medyczny;
2) inne osoby wykonujące czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a także czynności związane z utrzymaniem systemu teleinformatycznego, w którym przetwarzana jest dokumentacja medyczna, i zapewnieniem bezpieczeństwa tego systemu, na podstawie upoważnienia administratora danych.

Art. 41a Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty
1. Lekarz może udzielić upoważnienia do wystawiania recept, o których mowa w art. 2 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, zleceń na zaopatrzenie i zleceń naprawy, o których mowa w art. 2 pkt 6 lit. d ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, lub skierowań określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 59aa ust. 2 ustawy z dnia 27sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a także do dokonywania wpisów w Karcie Szczepień, o której mowa w art. 21a ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w jego imieniu osobie wykonującej:
1) zawód medyczny, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
2) czynności pomocnicze przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, o których mowa w art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
(…)

Przypomnieć należy, iż pod kątem prawnym lekarz stażysta posiada ograniczone prawo wykonywania zawodu. Wiąże się to z tym, iż nie jest uprawniony do samodzielnego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej. Staż podyplomowy ma na celu doskonalenie umiejętności praktycznych oraz pogłębianie wiedzy teoretycznej w dziedzinach medycyny o których jest mowa w ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty.

Zgodnie z przepisami Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty:

Art. 15b
(…)
2. Lekarz stażysta jest uprawniony do wykonywania zawodu wyłącznie w miejscu odbywania stażu podyplomowego, z zastrzeżeniem art. 30, oraz w sytuacji gdy jednocześnie prowadzi prace badawcze w dziedzinie nauk medycznych pod kierunkiem lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu.
(…)

Tym samym, zgodnie z powyższym, lekarz stażysta ma ustawowy zakaz zawierania z innymi podmiotami wykonującymi działalność leczniczą umów w przedmiocie udzielania świadczeń zdrowotnych lub pomocy przy ich wykonywaniu.

Uważam jednak, że w przypadku, gdy lekarz stażysta chciałby kształcić się w innym podmiocie wykonującym działalność leczniczą, dążąc do poszerzenia swojej wiedzy, możliwym i dopuszczalnym byłoby zawieranie porozumień, jednakże mających charakter bierny, sprowadzając rolę lekarza stażysty wyłącznie do poziomu biernego obserwatora. Obie strony byłyby w takim przypadku zobowiązane do złożenia oświadczeń na piśmie, iż lekarz stażysta nie brałby udziału w procesie udzielania świadczeń zdrowotnych, realizowałby jedynie funkcję biernego obserwatora, z jednoczesnym zastrzeżeniem, iż bierny udział nie mógłby oddziaływać w sposób negatywny lub zakłócać procesu udzielania świadczeń zdrowotnych z zastrzeżeniem odstąpienia. W takiej formie porozumienia powinny znaleźć się również postanowienia dotyczące zobowiązania do zachowania odpowiedniej tajemnicy.

Autorka:

Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych

Potrzebujesz ubezpieczenia medycznego? Skontaktuj się z nami!

+48 56 642 41 82

Zobacz również:

Konsekwencje odwołania pacjentowi wizyty w poradni w ramach poradni specjalistycznej
Czy szpital ma obowiązek zapewnienia tłumacza dla pacjenta obcojęzycznego?
Staż kierunkowy w poradni specjalistycznej a odpowiedzialność lekarza rezydenta