data publikacji: 2022-01-20
Świadczenia opieki zdrowotnej powinny być realizowane zgodnie z kryterium aktualnej wiedzy medycznej, w drodze dostępnych metod i środków zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób. Lekarz w trakcie realizowanych świadczeń powinien postępować zgodnie z zasadami etyki oraz z należytą starannością. Należy zaznaczyć, iż zarówno pacjenci jak i ich osoby bliskie są coraz bardziej świadomi przysługujących im praw, jednakże bardzo często dochodzi do dokonywania przez nich błędnej interpretacji zarówno przepisów jak i różnego rodzaju rekomendacji wydawanych przez właściwe organy.
Zgodnie z rekomendacjami Rzecznika Praw Pacjentów, „Pacjent, który został przyjęty na oddział szpitalny powinien mieć zapewnione leczenie w takim zakresie jaki wynika z oceny jego stanu zdrowia oraz wskazań medycznych. Szpital ma obowiązek bezpłatnego zapewnienia leków i wyrobów medycznych jeśli są one konieczne do leczenia schorzenia będącego przyczyną hospitalizacji pacjenta lub do udzielenia mu świadczenia zdrowotnego. Ponadto leki i wybory medyczne w szpitalu przysługują pacjentowi jeśli w trakcie jego pobytu okaże się, że u pacjenta pojawiły się tzw. schorzenia współistniejące, jeśli leczy się on przewlekle lub jest w trakcie terapii. Niedopuszczalne jest pozostawienie pacjenta bez opieki i leczenia w odniesieniu do występujących schorzeń współistniejących, bez względu na to czy zachorowanie nastąpiło przed czy w trakcie pobytu w szpitalu.”
Powyższe rekomendacje dotyczą wyłącznie kwestii leków, które są na stałe przyjmowane przez danego pacjenta. W sytuacji zaś, gdy pacjent lub jego osoby bliskie żądają podania leków, suplementów, które nie są przyjmowane na stałe lub też nigdy nie były podawane, zaś ich zastosowanie jest konieczne w ocenie pacjenta lub jego osób bliskich rekomendowanym rozwiązaniem dla personelu jest zasięgnięcie opinii innego lekarza (specjalisty tej samej lub innej dziedziny medycyny odpowiadającej rodzajowi schorzenia). Dla celów dowodowych, celem ochrony przed ewentualnymi przyszłymi roszczeniami pacjenta lub jego osób bliskich, lekarz winien polecić aby żądanie podaży leku lub innej substancji, dotychczas niestosowanej zostało wyrażone na piśmie skierowanym do personelu medycznego, ewentualnie kierownika lub ordynatora.
W razie uznania przez lekarza, iż lek którego dotyczy żądanie nie może być stosowany w danym przypadku, bowiem istnieją ku temu przesłanki wyłączające lub też nie zostanie osiągnięty zamierzony cel terapeutyczny albo tez lek lub substancja nie zostały dopuszczone do obrotu na terenie kraju, powinien odmówić jego zastosowanie. Decyzja ta jak i merytoryczne uzasadnienie powinno, również dla celów dowodowych nastąpić na piśmie – w mojej ocenie wystarczające byłoby również odnotowanie tego faktu w dokumentacji medycznej.
W świetle powyższego należy jednak pamiętać o wyjątku, w sytuacji gdy dany lek jest niedopuszczony do obrotu na terenie kraju, zaś jego stosowanie byłoby jednak celowe ze względu na możliwość osiągnięcia poprawy zdrowia lub uratowania życia.
Zgodnie z art. 83 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 726/2004 z dnia 31 marca 2004 r., państwa członkowskie mogą dopuścić zastosowane danego produktu leczniczego do indywidualnego stosowania. Decydującym dla zastosowania tej metody jest spełnienie przesłanki aby konieczność ta dotyczyła pacjentów z chroniczną lub poważną wycieńczającą chorobą lub chorobą traktowaną jako zagrożenie życia, którzy nie mogą być skutecznie leczeni przez dopuszczone produkty lecznicze, z zastrzeżeniem iż musi dotyczyć to określonej grupy pacjentów (procedura compassionate use).
W przypadkach zaś indywidualnych, gdy sprowadzenie danego leku jest niezbędne wobec jednostki, zaś nie dla określonej grupy pacjentów, zastosowanie znajdzie instytucja importu docelowego, uregulowana w art. 4 ustawy Prawo Farmaceutyczne. Do importu docelowego dopuszczone są produkty lecznicze sprowadzane z zagranicy, bez konieczności uzyskania pozwolenia produkty lecznicze, jeżeli ich zastosowanie jest niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta, pod warunkiem że dany produkt leczniczy jest dopuszczony do obrotu w kraju, z którego jest sprowadzany, i posiada aktualne pozwolenie dopuszczenia do obrotu. Zgodnie z ustawą, podstawą sprowadzenia produktu leczniczego w trybie importu docelowego, jest recepta oraz zapotrzebowanie wystawione przez lekarza w podmiocie wykonującym działalność leczniczą na produkt leczniczy stosowany w podmiocie wykonującym działalność leczniczą lub na produkt leczniczy stosowany poza podmiotem wykonującym działalność leczniczą, którego zasadność wystawienia została potwierdzona przez konsultanta z danej dziedziny medycyny.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
