data publikacji: 2023-09-05
Pielęgniarka może udzielać świadczeń zdrowotnych w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia czy też umowy cywilnoprawnej.
Wykonywanie zawodu w aspekcie relacji z kierownictwem podmiotu leczniczego jest zależna od charakteru zawartej umowy.
Wzajemne prawa i obowiązki stron w przypadku umowy o pracę wynikają oczywiście nie tylko z treści tejże umowy, lecz i również z regulacji Kodeksu Pracy i innych przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Jak wskazało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, za stosunek pracy należy rozumieć „stosunek prawny między pracownikiem a pracodawcą. W jego ramach pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest wykonywanie pracy w warunkach podporządkowanie a także wykonywanie pracy osobiście, w sposób ciągły i powtarzający się.”
Inaczej jest w przypadku umowy zlecenia i umowy cywilnoprawnej.
Obie formy zakładają równość stron, co oznacza, że żadna ze stron nie pozostaje w stosunku podporządkowania względem drugiej. Postanowienia umów powinny kształtować wzajemne prawa i obowiązki stron.
Do tychże form umów zastosowanie znajduje zastosowanie zasada swobody umów, uregulowana w Kodeksie Cywilnym, która stanowi, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Warto zaznaczyć również, zgodnie z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Jeżeli natomiast nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. W przypadku zatem, gdy dane postanowienie umowy zlecenia lub umowy cywilnoprawnej jest niezgodne z prawem uznaje się je za nieważne.
Wszelkie prawa i obowiązki pielęgniarki, która udziela świadczeń na podstawie umowy zlecenia lub umowy cywilnoprawnej powinny być w niej uregulowane. W przypadku, gdy dana kwestia nie jest uregulowana w treści umowy nie powinna być ona „nakazywana”, chyba że co innego wynika z przepisów prawa. Za taki wyjątek należy uznać wykonywanie zleceń lekarskich. Zgodnie bowiem z ustawą o zawodach pielęgniarki i położnej, wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w szczególności na realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji.
Umowa zlecenia, a w szczególności umowa cywilnoprawna dla zabezpieczenia prawidłowej ich realizacji może również zawierać postanowienia dotyczące stosowania kar umownych. Podstawą do naliczenia kary umownej może być stwierdzenie nienależytego wykonywania umowy lub niewykonanie nałożonego na stronę obowiązku w ramach zawartej umowy.
Trzeba podkreślić, że wykonywanie zawodu w ramach zawartej umowy zlecenia lub umowy cywilnoprawnej niesie za sobą też pewne ograniczenia. W ramach tychże stosunków, co oczywiste pielęgniarka pozbawiona jest ochrony analogicznie jak w przypadku umowy o pracę, a także co istotne prawa do urlopów.
W założeniu praktycznym, pielęgniarka otrzymuje wynagrodzenie w ramach umowy zlecenia lub umowy cywilnoprawnej tylko za wykonywane czynności, w przypadku zaś przerwy w ich wykonywaniu nie otrzymuje wynagrodzenia. Zdarzają się przypadki, gdy plany osoby wykonującej zawód w ramach umowy zlecenia lub umowy cywilnoprawnej pozostają w pewnej sprzeczności z planami osób odpowiadających za organizację pracy w danym podmiocie leczniczym. Wówczas warto odwołać się do postanowień zawartej umowy. Jeżeli umowa nie nadaje uprawnienia po stronie podmiotu leczniczego – Kierownika lub innej osoby, do wiążącego ustalania grafiku, pielęgniarka ma prawo odmówić stawiennictwa w danym dniu.
W przypadku wątpliwości, czy dana umowa zlecenia lub umowa cywilnoprawna należycie zabezpiecza interesy stron warto skonsultować jej treść z adwokatem lub radcą prawnym.
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Warto wiedzieć:
Sprawdź ubezpieczenie dedykowane dla:
