data publikacji: 2022-01-10
Należy podkreślić, iż obowiązek wynikający z Rozporządzenia nie dotyczy tylko personelu realizującego obowiązki zawodowe (w tym udzielających świadczenia opieki zdrowotnej) w oddziałach II poziomu zabezpieczenia COVID-19, lecz wszystkich pracowników podmiotów leczniczych (również kadry administracji, obsługi technicznej, etc.). Co za tym idzie, należałoby rozważyć czy obowiązek szczepień COVID-19 nie został tym samym zakwalifikowany jako podstawowy obowiązek pracownika w myśl uregulowań Kodeksu Pracy.
Zgodnie z zasadami techniki legislacyjnej akt rangi rozporządzenia nie może zawierać przepisów karnych, to jest regulujących określone sankcje za nieprzestrzeganie danych obowiązków.
Przekazy medialne w których przywoływane jest ustne stanowisko Ministra Zdrowia wskazuje na to, iż obowiązek wprowadzony na mocy wskazanego przepisu nie należy uznawać jako prawny przymus poddania się szczepieniu. Nadto wskazuje, iż Ministerstwo podejmie dalszy dialog z pracodawcami (w tym kierownikami podmiotów leczniczych) celem ustalenia jednolitego schematu postępowania w przypadku niestosowania się przedstawicieli wymienionych w Rozporządzeniu grup zawodowych do wprowadzonego obowiązku.
W jednym z artykułów prasowych Minister Zdrowia wskazał, iż pracownicy podmiotów leczniczych w przypadku odmowy poddania się szczepieniu powinni zostać odsunięci od pracy z pacjentem, a w dalszej konsekwencji pozbawieni prawa do otrzymania dodatku covidowego. Jednak takie stanowisko należy ocenić, jako niezwykle wąską rekomendację.
Pytanie zatem, czy pracodawca (kierownik podmiotu leczniczego), celem zadbania o porządek, higienę pracy oraz bezpieczeństwo personelu a przede wszystkim pacjentów nie powinien wydać aktu wewnętrznego o charakterze zarządzenia lub polecenia służbowego celem zobowiązania podległego personelu do zastosowania się względem przepisów Rozporządzenia?
Zgodnie z art. 100 §2 Kodeksu Pracy Pracownik jest obowiązany w szczególności:
1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;
2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;
3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;
6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.
W przypadku niestosowania się przez pracownika do nałożonych na niego przez pracodawcę obowiązków, po stronie pracodawcy pojawia się uprawnienie do zastosowania kar pracowniczych w oparciu o przepisy Kodeksu Pracy, a nawet idąc najdalej do rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia (w przypadku ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych).
Ze względu jednak na konstytucyjną zasadę wolności wynikającą z art. 31 Konstytucji należy z całą pewnością stwierdzić, iż takie działanie pracodawcy, to jest polegające na swego rodzaju ukaraniu pracownika za niepoddanie się szczepieniu COVID-19 nie znalazłoby ochrony prawnej.
Wracając zaś do stanowiska Ministra Zdrowia wskazującego na to, iż tacy pracownicy powinni być odsunięci od pracy z pacjentem nie należy uznać za skuteczne systemowo rozwiązanie. Oznaczałoby to poważne problemy w zakresie zabezpieczenia pacjentów.
W dobie trwającej pandemii pacjenci z COVID-19 nie są hospitalizowani wyłącznie w oddziałach II poziomu zabezpieczenia covid, bowiem są i tacy którzy wymagają leczenia specjalistycznego lub też do zakażenia dochodzi w podmiocie leczniczym.
Na ten moment należy pod kątem prawnej oceny wskazać, iż obowiązek szczepień który wynika z przytoczonego na wstępie Rozporządzenia nie znajduje żadnej sankcji w sytuacji niezastosowania się do niego. Niewątpliwie niezbędne jest rozwiązanie systemowe w tym zakresie. Niebudzącym żadnych wątpliwości interpretacyjnych byłby przepis prawa, który wskazywałby model postępowania pracodawców w sytuacji stwierdzenia, iż pracownik nie zastosował się do obowiązku.
Rekomendowanym byłoby postępowanie ze strony pracodawców polegające na szczerzeniu informacji w zakresie szczepień zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Sprawdź ofertę ubezpieczeń zawodowych dla zawodów medycznych.
