Odpowiedzialność zawodowa lekarza za wykonywanie zabiegów niezweryfikowanych naukowo

Jedno z opublikowanych na portalu orzeczeń dotyczy lekarza przyjmującego pacjentów w ramach prywatnego podmiotu – Kliniki Dermatologii i Medycyny Estetycznej. Wśród oferowanych zabiegów wykonywanych w ramach podmiotu była ozonoterapia dożylna. Jak wynikało z oferty kliniki, zabieg był rekomendowany do zastosowania w około 150 chorobach, w tym nowotworowych. Zabieg był wykonywany przez obwinionego w sprawie lekarza, który posługiwał się przy tym aparatem do terapii ozonem ATO3.
Lekarzowi postawiono zarzut wykonywania u pacjentów zabiegów ozonoterapii dożylnej, które są zabiegami niezweryfikowanymi naukowo, który to czyn zakwalifikowano z art. 57 ust. 1 i 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej w zw. z art. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty w zw. z art. 53 ustawy o izbach lekarskich:

Art. 57 Kodeksu Etyki Lekarskiej

1. Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych pacjentowi zgodnie z aktualnym stanem wiedzy.
2. Lekarzowi nie wolno posługiwać się metodami niezweryfikowanymi naukowo lub uznanymi przez naukę za szkodliwe bądź bezwartościowe.

Art. 4 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Art. 53 Ustawy o izbach lekarskich

Członkowie izb lekarskich podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, zwane dalej "przewinieniem zawodowym". Podczas postępowania zasięgnięto opinii specjalistów chorób wewnętrznych, hematologii i onkologii praz specjalisty transfuzjologii, a także stanowiska Prezesa Polskiego Towarzystwa Ozonoterapii.
W treści uzasadnienia Naczelny Sąd Lekarski wskazał, że:
„(…) w realiach sprawy najistotniejszy pozostające potwierdzony przez biegłego fakt, że autohemotransfuzja – jak nazywa obwiniony stosowaną przez siebie procedurą, a według piśmiennictwa powinna to być raczej autohemoterapia – polega na pobraniu krwi z przeznaczeniem jej do ozonowania w aparacie ATO3 (którego instrukcję dołączono do akt) i następnie ponownym jej przetoczeniu pacjentowi. W związku z tym faktem winna ona podlegać zapisom ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, jako że jest to procedura, którą można wykonać tylko i wyłącznie w Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Naczelny Sąd Lekarski mysi w tym miejscu również stwierdzić, że prywatna firma, w której wykonywał te zabiegi obwiniony, nie spełnia takich kryteriów ustawowych, przy czym sam art. 30 wskazanej ustawy penalizuje tego rodzaju postępowanie, wskazując, iż kto w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej, wbrew przepisom ustawy, nabywa lub zbywa kres lub jej składniki, pośredniczy w ich nabywaniu albo zbyciu, albo bierze udział w przetaczaniu pozyskanej krwi lub jej składników podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.”

Biegły powołany w sprawie wskazał, że brak jest standardów dotyczących sposoby wykonywania zabiegu o którym jest mowa, jego bezpieczeństwa, celowości i efektywności, ustalenia wskazań, kwalifikacji, obecności odpowiedniej informacji dla pacjenta z opisem ewentualnych powikłań, oraz zgodności z obowiązującym w Polsce prawem i Kodeksem Etyki Lekarskiej. Dodać należy, że w rejestrze produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na terenie RP nie widnieje produkty leczniczy ozon.
Prezes Polskiego Towarzystwa Ozonoterapii wskazała natomiast, że nie istnieją naukowe dowody na skuteczne, dożylne podawanie ozonu w chorobach wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych. Podkreśliła również, iż w ogóle nie można stwierdzić aby istniały podstawy do stosowania tej metody w chorobach nowotworowych.
Naczelny Sąd Lekarski przytoczył w treści uzasadnienia wypowiedź jednego z biegłych, który wskazał, że „ozonoterapia nie jest jedynym przykładem biznesowego, bezkrytycznego wykorzystywania ciężko chorych pacjentów. Jeśli aktualna wiedza medyczna nie uzasadnia stosowania autohemoterapii ozonowej w chorobach wymienionych (poza SM), to wydaje się oczywiste, że nie powinna być stosowana u chorych, niezależnie od sposoby odpłatności przez pacjenta. Zdobywanie pieniędzy za wszelką cenę od ciężko chorych pacjentów jest niezgodne z etyką lekarską.”

Na obwinionego Lekarza nałożono karę pieniężną.

Autorka:

Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych

Wykonujesz zawód medyczny lub prowadzisz podmiot leczniczy? Potrzebujesz profesjonalnej ochrony ubezpieczeniowej! Nasi specjaliści są do Twojej dyspozycji:

+48 56 642 41 82

Warto wiedzieć:

Czy lekarz może być wykazywany w kilku podmiotach udzielających świadczeń gwarantowanych?
Przedawnienie roszczeń w sprawach o błędy medyczne
Urlop bezpłatny- komu i kiedy przysługuje?