data publikacji: 2021-01-26
Zgodnie z ustawą o działalności leczniczej: „Zwłoki pacjenta mogą być poddane sekcji, w szczególności gdy zgon tej osoby nastąpi przed upływem 12 godzin od przyjęcia, jednak z pewnym zastrzeżeniem.
„Zwłoki pacjenta nie są poddawane sekcji, jeżeli przedstawiciel ustawowy tej osoby wyraził sprzeciw lub uczyniła to ta osoba za życia.”
Wykładnia literalna zacytowanego powyżej ust. 1 wskazuje na jego fakultatywny charakter. Oznacza to, iż w przypadku gdy zgon nastąpił przed upływem 12 godzin od przyjęcia, natomiast jednocześnie przyczyna śmierci jest jednoznaczna i nie budzi ona żadnych wątpliwości, lekarz może odstąpić od przeprowadzenia sekcji zwłok.
W przypadku pacjenta małoletniego, którego zgon miał miejsce przed upływem 12 godzin od przyjęcia, jego przedstawiciel ustawowy / opiekuna może wyrazić sprzeciw. Okoliczność wyrażenia sprzeciwu przez przedstawiciela ustawowego / opiekuna, zgodnie z przepisami, powinna zostać odnotowana w dokumentacji medycznej – sprzeciw winien mieć formę pisemną. Niezwykle ważnym aspektem jest to, iż sprzeciw może być wyrażony jedynie przez osobę, która jest w stanie wyrazić świadome oświadczenie woli. W przypadku wątpliwości względem świadomości tejże osoby powinna zostać przeprowadzona pilna konsultacja psychiatryczna.
Sprzeciw przedstawiciela ustawowego / opiekuna jest wiążący dla lekarzy pod warunkiem, że nie zaistniała żadnych z poniżej przedstawionych przesłanek:
Wskazane przesłanki ustawowe mają również zastosowanie względem przypadku zgonu pacjenta dorosłego przed upływem 12 godzin od przyjęcia, w razie zaistnienia jednej z tychże przesłanek, lekarz nie ma możliwości odstąpienia od sekcji zwłok.
Zgodnie ze wskazaną podstawą prawną, „w dokumentacji medycznej pacjenta sporządza się adnotację o dokonaniu albo zaniechaniu sekcji zwłok, z odpowiednim uzasadnieniem.”
Warto podkreślić, iż przeprowadzenie sekcji zwłok i ustalenie przyczyny śmierci może być w przyszłości decydującą kwestią dla rozstrzygnięcia ewentualnego postępowania o zadośćuczynienie / odszkodowanie lub w postępowaniu karnym prowadzonym o czyn stanowiący błąd medyczny.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach