data publikacji: 2022-07-12
Nie znajdziemy podmiotu leczniczego, którym nie poszukiwałby lekarzy będąc gotów od razu ich zatrudnić na umowę o pracę lub umowę cywilnoprawną. Ta druga forma daje jednak o wiele więcej możliwości, zwłaszcza personelowi.
Nie będąc bowiem ograniczonym w zakresie ilości godzin w których udzielane są świadczenia, ani w żaden sposób ilością tych umów, może on udzielać świadczeń zdrowotnych w rożnych podmiotach. W praktyce sprowadza się to do sytuacji, gdzie po przepracowanym dyżurze i chwili odpoczynku rozpoczyna on udzielanie świadczeń w innym podmiocie leczniczym, często i nawet po kilkugodzinnej podroży, jeżeli jest to podmiot oddalony od miejsca zamieszkania.
Taki stan wynika przede wszystkim z niedoboru lekarzy specjalistów, rynek tym samym wymusza niejako na kierownictwach podmiotów leczniczych pozyskiwanie personelu spoza regionu miejsca wykonywania działalności.
Ilość obowiązków, zmęczenia wynikającego z samej pracy jaką jest udzielanie świadczeń zdrowotnych, ale i innych okoliczności bezpośrednio z nimi związanymi takie jak chociażby podróż oddziałują negatywnie nie tylko na sferę fizyczną lekarzy, lecz również i psychiczną. Co oczywiste, przy znacznym przemęczeniu łatwiej jest popełnić jakikolwiek błąd, jednakże czy brak lekarzy specjalistów, co determinuje wzmożone zapotrzebowanie na tych aktualnie wykonujących zawód może stanowić okoliczność łagodzącą dla oceny czy zachodzi odpowiedzialność lekarza za popełnienie błędu medycznego, a w konsekwencji czy słusznym jest pociągnięcie go do odpowiedzialności cywilnej lub karnej?
Ku walce z poczuciem zmęczenia często sięga się po różne dostępne środki pobudzające lub wzmagające koncentrację, np. tzw. energetyki, itd. Co do zasady nie jest to zakazane, jednakże należy liczyć się z tym , że reakcja na nie może często przyjąć nieprzewidziane wcześniej skutki. W przypadku, gdy nastąpi stan wyłączonej poczytalności, zaś w tym stanie dojdzie do popełnienia błędu medycznej, lekarz nie zostaje zwolniony z odpowiedzialności, mimo że skutku zażycia określonych środków nie mógł wcześniej przewidzieć. Taka jednak okoliczność może mieć bezpośrednie przełożenie jednak na złagodzenie kary w przypadku dochodzenia odpowiedzialności karnej, lub miarkowania odszkodowania lub zadośćuczynienia co dotyczy postępowania cywilnego.
Samo przepracowanie, w konsekwencji przewlekłe zmęczenie, które przyczyniło się do powstania błędu medycznego, w mojej ocenie nie może stanowić czynnika zwalniającego od ponoszenia odpowiedzialności karnej lub cywilnej, jako okoliczność braku winy. Lekarz każdorazowo powinien dochowywać należytej staranności w zakresie udzielanych świadczeń, jak i jako gwarant bezpieczeństwa (pojęcie z zakresu prawa karnego) winien zadbać o to, aby jego stan ogólny fizyczny nie mógł wpłynąć na jakość udzielanych świadczeń, ani też to czy zostaną one w ogólne wykonane. W sytuacji nawet podejrzenia u siebie złego samopoczucia, które może ulec pogorszeniu winien powstrzymać się od wykonywanej pracy.
Należy jednak pamiętać o tym, że przystąpienie do pracy przez przemęczonego lekarza nie obciąża jego samego, lecz w przypadku posiadanej w tym zakresie wiedzy przez kierownictwo szpitala, również determinuje powstanie odpowiedzialności cywilnej szpitala w kontekście błędu organizacyjnego.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
