data publikacji: 2023-03-24
22 marca br. Rzecznik Praw Pacjenta zamieścił na stronie internetowej komunikat dotyczący przeprowadzonych działań na skutek zawiadomienia o naruszeniu praw pacjenta.
Jak wskazuje w opisie stanu faktycznego Rzecznik Praw Pacjenta:
„Pacjent został przyjęty na szpitalny oddział ratunkowy o godzinie 13:56 na podstawie pilnego skierowania na oddział urologiczny z rozpoznaniem skrętu jądra prawego. Pacjent zgłaszał ból od godziny 10:00 rano, a następnie nudności i wymioty. Około godziny 14:30 odbyła się wstępna konsultacja z lekarzem, podczas której zlecono leki przeciwbólowe, badania laboratoryjne i dalsze oczekiwanie. Pacjent znalazł się na oddziale urologicznym dopiero o godzinie 16:43. Wówczas w badaniu USG stwierdzono brak przepływu Dopplera w jądrze prawym, podjęto decyzję o operacji w trybie pilnym. Na salę operacyjną pacjent został przekazany dopiero o godzinie 17:30, a operacja rozpoczęła się o godzinie 18:20. ”
Rzecznik Praw Pacjenta przeprowadził postępowanie w sprawie, wskutek czego wydał rozstrzygnięcie stwierdzające naruszenie praw pacjenta.
Rzecznik wskazał, że:
„Nie udzielono świadczeń zdrowotnych z zachowaniem należytej staranności. Jednocześnie stwierdzono, że naruszono prawo pacjenta do dokumentacji medycznej.
Postępowanie personelu medycznego w stosunku do pacjenta nie nosiło cech należytej staranności. Pomimo skierowania pacjenta w trybie pilnym na oddział urologiczny z rozpoznaniem skrętu jąder, pozostawał on na SOR-ze przez długi czas, podczas gdy personel wykonywał czynności administracyjne związane z przyjęciem chorego.
Czynności administracyjne, którymi szpital uzasadnia czas oczekiwania na oddziale ratunkowym, trwały zbyt długo a w dokumentacji medycznej zabrakło jej istotnych elementów, np. oznaczenia indywidualnego numeru pacjenta oraz określenia czasu przybycia czy określenia jednej z pięciu kategorii pilności zróżnicowanych pod względem stopnia pilności udzielania świadczeń.”
Należy przypomnieć, że w związku z prowadzonym postępowaniem wyjaśniającym Rzecznik Praw Pacjenta ma prawo złożenia do podmiotu leczniczego wniosku o udostępnienie dokumentacji medycznej pacjenta oraz zawezwania do złożenia wyjaśnień w sprawie, które maja na celu ustosunkowanie się do wywodzonych zarzutów.
W kontekście przedstawionego przez Rzecznika Praw Pacjenta stanu faktycznego warto przypomnieć niektóre z katalogu praw pacjenta, to jest:
• Pacjent ma prawo, w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń zdrowotnych, do przejrzystej, obiektywnej, opartej na kryteriach medycznych, procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń,
• Pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia,
• Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym.
Powyższe prawa powinny być respektowane przy równoczesnym stosowaniu zasad związanych z procesem przyjęć pacjentów w SOR.
Zgodnie z treścią Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego, pacjenci którzy zgłoszą się samodzielnie lub zostaną przetransportowani przez zespół ratownictwa medycznego, podlegają segregacji medycznej celem przydzielenia do jednej z pięciu kategorii zróżnicowanych pod względem stopnia pilności udzielenia jej świadczeń zdrowotnych, zwanej dalej "kategorią pilności", gdzie:
1) kolor czerwony oznacza natychmiastowy kontakt z lekarzem;
2) kolor pomarańczowy oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 10 minut;
3) kolor żółty oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 60 minut;
4) kolor zielony oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 120 minut;
5) kolor niebieski oznacza czas oczekiwania na pierwszy kontakt z lekarzem do 240 minut.
Personel ma obowiązek poinformować pacjenta lub osobę jej towarzyszącą o przydzielonej kategorii pilności. Ponadto informacja ta powinna zostać odnotowana w treści dokumentacji medycznej
Pacjenci podczas oczekiwania na kontakt z lekarzem mają obowiązek pozostawania na terenie SOR. Pozostają oni na mocy przepisów, w tym czasie, pod opieką pielęgniarki systemu, ratownika medycznego lub lekarza systemu i w razie potrzeby poddawane są ocenie ich stanu klinicznego.
Przepisy Rozporządzenia ws. SOR nie wskazują możliwości na przedłużenie tego czasu ponad maksymalny. W razie zaistnienia takiej okoliczności, z praktyki rzeczywiście jest to uznawane za naruszenie praw pacjenta. Jednakże wskazać należy, że nie zawsze może być to związane z naruszeniem zasady należytej staranności. Pozostają bowiem czynniki niezależne na które personel nie ma żadnego wpływu, w tym przede wszystkim liczba pacjentów zgłaszających się do SOR. Niestety nadal zdarzają się przypadki, w których pacjenci pomimo trwających już jakiś czas dolegliwości zamiast udać się do lekarza pierwszego kontaktu, wybierają opcję zgłoszenia się do SOR.
W razie zatem ewentualnych roszczeń ze strony pacjentów, personel SOR powinien przedstawić szczegółowo okoliczności, które wpłynęły na to, że czas przyjęcia pacjenta przekroczył maksymalny wskazany w przepisach Rozporządzenia.
Dla oceny tego, czy personel nie dokonał naruszeń znaczenie mają wszystkie okoliczności zarówno te bezpośrednie jak i pośrednie – ilość przyjmowanych w tym czasie pacjentów i kategorie ich zaszeregowania, zakres wykonywanych w tym czasie czynności, itd.
Jak wynika z treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Płocku I Wydział Cywilny z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie o sygnaturze akt I C 2934/14:
„Odpowiedzialność lekarza powstanie zatem w wypadku "błędu w sztuce". W nieodłącznym związku z określeniem podstaw odpowiedzialności lekarza pozostaje zjawisko określane mianem ryzyka medycznego. Nawet bowiem przy postępowaniu zgodnym z aktualną wiedzą medyczną i przy zachowaniu należytej staranności nie da się wykluczyć ryzyka powstania szkody. Pojęciem dozwolonego ryzyka jest objęte także niepowodzenie medyczne. Pamiętać należy, iż oceniając zachowanie, działania, decyzje lekarzy należy brać pod uwagę stan faktyczny z chwili ich podejmowania, posiadane przez nich informacje, zgłaszane przez pacjenta w tym momencie objawy oraz wiedzę medyczną z tamtego okresu. O wiele łatwiej jest oceniać dany stan faktyczny z perspektywy czasu, mając dostępne wszystkie informacje co do przebiegu choroby, stanu chorego i rozwoju zdarzeń.”
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Przeczytaj także:
Sprawdź ubezpieczenia dedykowane dla:
