data publikacji: 2023-07-18
Do mediów powrócił temat opieki położniczej kobiet w podmiotach leczniczych. Z perspektywy pełnomocnika podmiotu leczniczego występującego w sprawach dotyczących błędu medycznego, ocena przekazów medialnych w przedmiocie ferowania wyroku uznającego winę lekarzy jest wysoce niesprawiedliwe i mogące oddziaływać w sposób bardzo negatywny na karierę tych osób, a i również na dobre imię podmiotu leczniczego.
Jak to było wielokrotnie wspominane we wpisach, postępowanie w sprawach dotyczących błędów medycznych jest bardzo skomplikowane i wymaga podjęcia wielu czynności mających na celu ustalenie stanu faktycznego oraz oceny działań i sfery decyzyjności personelu medycznego przez Sąd.
W kontekście powyższego należy przypomnieć o kilku bardzo istotnych kwestiach, które z pewnością pozwolą na uniknięcie negatywnych konsekwencji w związku z wykonywaniem zawodu lekarza.
Każdy lekarz na mocy art. 39 ustawy o zawodzie lekarza może powstrzymać się od wykonania określonych świadczeń zdrowotnych, które pozostają w niezgodzie z jego sumieniem. Zastosowanie klauzuli jest jednak obligatoryjnie wyłączone w przypadku, gdy zwłoka w udzieleniu danego świadczenia mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
W przypadku oceny, że taka okoliczność nie zachodzi i pacjent nie pozostaje we wskazanej sferze zagrożenia, okoliczność skorzystania z klauzuli sumienia musi zostać przedstawiona przełożonemu na piśmie. Następnie ten fakt musi zostać odnotowany przez tego lekarza w dokumentacji medycznej pacjenta.
Z klauzuli sumienia można skorzystać w drodze powołania się na nią według wskazanych powyżej przesłanek wyłącznie indywidualnie. Nieskutecznym i niezgodnym z prawem jest powołanie się na nią ogółem – przez łącznie występujący personel danego oddziału lub w sposób oznaczony i sygnowany przez podmiot leczniczy i reprezentującego go kierownika.
Przepis statuujący klauzulę sumienia nie odsyła do odpowiedniego stosowania reguł dotyczących odstąpienia od leczenia w myśl art. 38 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty w szczególności ust. 2, zgodnie z którym:
Art. 38 Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty
1. Lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia pacjenta, o ile nie zachodzi przypadek, o którym mowa w art. 30, z zastrzeżeniem ust. 3.
2. W przypadku odstąpienia od leczenia, lekarz ma obowiązek dostatecznie wcześnie uprzedzić o tym pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego i wskazać realne możliwości uzyskania tego świadczenia u innego lekarza lub w podmiocie leczniczym.
3. Jeżeli lekarz wykonuje swój zawód na podstawie stosunku pracy lub w ramach służby, może nie podjąć lub odstąpić od leczenia, jeżeli istnieją poważne ku temu powody, po uzyskaniu zgody swojego przełożonego.
4. W przypadku odstąpienia od leczenia lekarz ma obowiązek uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej.
Wskazany powyżej przepis dotyczy zgoła innych sytuacji, a mianowicie odstąpienia oraz niepodjęcia leczenia. Motywy dla tego rodzaju ograniczenia dostępności udzielania świadczeń mogą mieć podstawy związane z oceną medyczną, a także cechami związanymi stricte z postawą pacjenta, na przykład uporczywym nie stosowaniem się do zaleceń lekarza.
Zgodnie z treścią uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2002 r., sygnatura I CKN 1386/00, LEX nr 75348:
„(…) zarówno pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów, jak i obecnie odmowa lekarza wykonania w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej zabiegu operacyjnego, którego celowość stwierdzono, nie może być dowolną decyzją tego lekarza, a wymaga istnienia poważnych powodów stwierdzonych stosownymi konsultacjami oraz szczegółowego uzasadnienia w dokumentacji medycznej.”
Rekomendowanym sposobem postępowania, które ma na celu ochronę danego podmiotu leczniczego jest odpowiednie zastosowanie przepisu art. 38 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty w zakresie wskazania realnej możliwości uzyskania świadczenia u innego lekarza lub w innym podmiocie leczniczym, w sytuacji gdy każdy lekarz z osobna w danym oddziale / podmiocie leczniczym skorzysta skutecznie z klauzuli sumienia.
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Może Cię zainteresować:
Sprawdź też ubezpieczenie dla:
