data publikacji: 2023-07-28
Zajmując się również zawodowo prawami pacjenta zauważam rosnącą skalę niezadowolenia i roszczeń skierowanych przeciwko podmiotom leczniczym z tytułu zbyt długiego okresu oczekiwania na przyjęcie w ramach poradni specjalistycznej. Czy słusznie?
Należy pamiętać o jednak kluczowej zasadzie, a mianowicie braku zasady rejonizacji świadczeń zdrowotnych.
Zgodnie z przepisem art. 29 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.):
Art. 29
Świadczeniobiorca ma prawo wyboru świadczeniodawcy udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych spośród tych świadczeniodawców, którzy zawarli umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, z zastrzeżeniem art. 325 i art. 599 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, art. 153 ust. 7a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1061, 1115 i 1855), art. 115 § 1a Kodeksu karnego wykonawczego i art. 112 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700).
Powyższe oznacza, że pacjent (a w przypadku osób małoletnich jego przedstawiciele ustawowi albo opiekunowie) mają prawo do wyboru podmiotu leczniczego, w tym poradni specjalistycznej.
Świadczenia opieki zdrowotnej udzielane w ramach poradni specjalistycznych, zgodnie z treścią wskazanego Rozporządzenia są udzielane każdego dnia w godzinach udzielania tych świadczeń, zgodnie z harmonogramem przyjęć prowadzonym przez świadczeniodawcę, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (zgodnie z postanowieniami tej umowy).
Podmiot leczniczy po zgłoszeniu się pacjenta na podstawie wystawionego mu skierowania umieszcza go w harmonogramie przyjęć, wyznaczając tym samym termin udzielenia świadczenia według kolejności zgłoszenia.
Zastrzec jednak należy, że nie tylko kolejność zgłoszenia ma znaczenie dla ustalenia terminu przyjęcia. Określając miejsce w kolejce oczekujących na przyjęcie podmiot leczniczy udzielający ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych bierze pod uwagę kategorie medyczne określone przez lekarza, który wydał pacjentowi skierowanie, które mogą zostać określone jako:
a) "przypadek pilny" - jeżeli istnieje konieczność pilnego udzielenia świadczenia ze względu na dynamikę procesu chorobowego i możliwość szybkiego pogorszenia stanu zdrowia lub znaczącego zmniejszenia szans na powrót do zdrowia,
b) "przypadek stabilny" - w przypadku innym niż stan nagły i przypadek, o którym mowa w lit. a;
Należy odnieść się jeszcze do sytuacji podmiotów leczniczych – spzoz, które w ramach swojej działalności udzielają jednocześnie świadczeń w ramach SOR lub izby przyjęć, a także jednocześnie poradni specjalistycznych.
W razie przyjęcia pacjenta w ramach SOR lub izby przyjęć, pacjentowi w zależności od wskazań medycznych, może oczywiście zostać wydane skierowanie celem przyjęcia w ramach poradni specjalistycznej. Pacjent również i w tym przypadku ma prawo do wyboru miejsca udzielenia dalszych świadczeń, skierowanie to może bowiem zostać zrealizowane w każdym podmiocie udzielającym świadczeń gwarantowanych w zakresie określonym w skierowaniu.
W wielu takich przypadkach mówi się o tym, że swego rodzaju pierwszeństwo mają pacjenci, którzy byli hospitalizowani w tym podmiocie leczniczym (bez względu na to, czy przyjęcie nastąpiło w trybie pilnym, czy też planowym). Wówczas, gdy ci pacjenci otrzymali skierowanie do poradni specjalistycznej, powinni oni zostać przyjęci w ramach poradni przyszpitalnej należącej do tego samego świadczeniodawcy (zgodnie z powyższym mogą jednak wybrać również inny podmiot), w okresie nie dłuższym niż trzydzieści dni od dnia zakończenia hospitalizacji albo świadczeniach w ramach „leczenia jednego dnia”. Przyjęcie to ma na celu przede wszystkim ocenę przebiegu leczenia po zakończonej hospitalizacji w zakresie z niej wynikającej, w oparciu o badanie i posiadane lub przedstawione przez pacjenta wyniki badań dodatkowych (zgodnie z Zarządzeniem nr 182/2019/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 31 grudnia 2019 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju ambulatoryjna opieka specjalistyczna).
Ze względu na brak rejonizacji udzielania świadczeń zdrowotnych, w oparciu o zasady logiki i doświadczenia życiowego można założyć, że nie jest winą podmiotów leczniczych wyznaczanie (niekiedy) odległych terminów przyjęć. Wszystko to jest zależne, od ilości zgłaszających się pacjentów. W przypadku, gdy znaczna ich ilość ma określoną kategorię jako „przypadek pilny” pamiętać należy, że (co oczywiste) przyjęcia te są możliwe wyłącznie w godzinach pracy danej poradni. Co za tym idzie, oczywistym jest, że i tym przypadkom należy nadać pewną kolejność. Rekomendowanym sposobem na uniknięcie ewentualnych roszczeń ze strony pacjentów jest opracowanie przez dany podmiot leczniczy borykający się z dużą ilością pacjentów, listy innych podmiotów leczniczych udzielających świadczeń tego samego rodzaju, aby mogli oni skierować się do ośrodków, gdzie być może terminy nie są tak odległe.
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Warto wiedzieć:
Sprawdź też ubezpieczenie:
