data publikacji: 2023-04-11
W połowie marca br. Zarząd Krajowy Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych (jak wynika z komunikatu), podjął decyzję o wystąpieniu z obywatelską inicjatywą ustawodawczą, która powstrzyma dalszą degradację i dyskryminację zawodową pielęgniarek i położnych w Polsce1.
Wraz z komunikatem informującym o powołaniu Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej, OZZPiP opublikował projekt ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
Warto przypomnieć, że inicjatywa ustawodawcza przysługuje co najmniej 100 000 obywateli. Oznacza to zatem, w kontekście niniejszej sytuacji, że aby wspomnianym powyżej projektem ustawy mógł zająć się Parlament, konieczne jest jego poparcie poprzez złożenie podpisów przez 100 000 obywateli (art. 118 Konstytucji RP). Brak zebrania wystarczającej liczby podpisów czyni złożenie projektu niemożliwym.
Co ciekawe, pomimo tego, że czas płynie bardzo szybko, i w zasadzie niebawem zastaniemy 1 lipca, projekt o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu przygotowanym przez OZZPiP jest jedynym tego rodzaju.
Oczywiście z różnych przekazów medialnym otrzymujemy informacje o prognozowanych kwotach stanowiących minimalne wynagrodzenie dla personelu (szczególnie medycznego), jednakże nie są to informacje w żaden sposób wiążące. Tym bardziej brak analogicznego projektu, którego wnioskodawcą miałby być Minister Zdrowia, czy też chociażby Rada Ministrów.
Jak wskazuje OZZPiP założeniami przygotowanego przez Związek projektu ustawy są
1. podniesienie współczynników pracy dla 5 i 6 grupy zawodowej,
2. powiązanie wynagrodzenia pielęgniarek i położnych objętych ustawą z faktycznie posiadanymi kwalifikacjami – wprowadzenie zapisu „kwalifikacje POSIADANE” zamiast dotychczasowego „kwalifikacje wymagane”,
3. gwarancji przekazywania środków na pokrycie wzrostu minimalnego wynagrodzenia określonego ustawą w ramach systemu świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych,
4. zaliczenie do grupy o wyższym współczynniku od następnego miesiąca po udokumentowaniu uzyskanych kwalifikacji.
Projekt ustawy zakłada, że na podmioty lecznicze zostanie nałożony obowiązek ustalenia na nowo wynagrodzeń zasadniczych pracowników wykonujących zawody medyczne oraz pracowników działalności podstawowej innych niż pracownicy wykonujący zawód medyczny, którzy po 01 lipca uzyskali kwalifikacje zawodowe powodujące zaliczenie pracownika do grupy zawodowej o wyższym współczynniku pracy określonym w załączniku do ustawy.
Ponadto projekt przewiduje, otrzymywanie przez podmioty lecznicze udzielające świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych, corocznie od 1 lipca określonych na nowo warunków rozliczania świadczeń poprzez ustalanie współczynników korygujących dotyczących świadczeń udzielanych przez pracowników wykonujących zawód medyczny oraz przy udziale pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawód medyczny, których wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego ustalonego na zasadach określonych w ustawie, celem przeznaczenia dodatkowych środków na pokrywanie wzrostu wynagrodzeń.
Przechodząc jednak do najważniejszego. Projekt ustawy przewiduje istotną zmianę treści załącznika do ustawy w ten sposób, że:
1. zmianie uległby tytuł tabeli w ten sposób, że dotychczasowe określenie „kwalifikacji wymaganych na zajmowanych stanowisku” zostałoby zastąpione: „kwalifikacji posiadanych na zajmowanym stanowisku”;
2. grupa zawodowa pielęgniarek i położnych podlegałaby zaszeregowaniu do 3 grup;
3. pierwsza grupa ze współczynnikiem pracy na poziomie 1,29 dotyczyłaby pielęgniarek z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magistra położnictwa z posiadaną specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia;
4. druga grupa ze współczynnikiem pracy na poziomie 1,19 dotyczyłaby pielęgniarki lub położnej posiadających wyższe wykształcenie na poziomie magisterski; pielęgniarki lub położnej posiadających wyższe wykształcenie (studia I stopnia) i specjalizację, albo pielęgniarki, położnej ze średnim wykształceniem i specjalizacją;
5. trzecia grupa ze współczynnikiem pracy na poziomie 1,09 dotyczyłaby pielęgniarki lub położnej posiadających wyższe wykształcenie na poziomie studiów I stopnia lub średnie wykształcenie, które nie posiadają tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia.
Jak wskazał OZZPiP w uzasadnieniu do projektu ustawy, celem zmian zawartych w przedstawionym projekcie jest przede wszystkim powiązanie wynagrodzenia pracowników objętych ustawą z faktycznie posiadanymi kwalifikacjami jako podstawą ustalenia współczynników pracy określonych w załączniku do ustawy, czego dodatkowym elementem będzie zrównanie pracowników posiadających takie same kwalifikacje niezależnie od tego w jakim czasie w roku je nabyli. Ponadto założeniem projektu, jest zniwelowanie różnić między pracownikami wykonującymi podobne obowiązki, które wymagają podobnego wkładu pracy i z którymi związana jest podobna odpowiedzialność.
Z mojej oceny prawnej, takie uzasadnienie należy poddać daleko idącej wątpliwości. W istocie pozostaje to w sprzeczności ze stanowiskami pielęgniarek i położnych występujących w procesach sądowych (szczególnie względem grupy posiadającej średnie wykształcenie), które powołując się na zasadę równego traktowania w zatrudnieniu wywodzą, że wykonują TĄ SAMĄ PRACĘ W TAKI SAM SPOSÓB, dążąc tym samym do zrównania wynagrodzeń z grupą posiadającą specjalizację albo tytuł magistra i specjalizację. Utrzymanie tym samym różnic w wysokości minimalnego wynagrodzenia, bez względu na to czy są one znacznie zniwelowane, wskazuje jednak na to, że motywacją OZZPiP jest różnicowanie poziomu wynagrodzeń wśród grupy zawodowej pielęgniarek i położnych. W związku z tym, według mojej oceny projekt nie spełnia oczekiwań utrzymując tym samym dalszy stan rzeczy związany z minimalnym wynagrodzeniem wśród tej grupy zawodowej.
Jak wynika dalej z uzasadnienia do ustawy, Projektodawcy uważają, że podmioty lecznicze zobowiązane do realizacji ustawy muszą mieć gwarancję pokrycia całości tzw. kosztów brutto związanych ze wzrostem wynagrodzeń uprawnionych pracowników jakie wywołuje ustawa. W obecnej sytuacji podmioty lecznicze udzielające świadczeń ze środków publicznych nie otrzymują odrębnych środków przekazywanych przez NFZ dedykowanych wyłącznie na pokrycie wzrostu wynagrodzeń. Otrzymywana kwota wzrostu środków przekazywanych przez NFZ ma pokrywać łącznie (z jednej de facto puli pieniężnej) wzrosty wynagrodzeń nie tylko grupy wykonującej zawody medyczne, lecz całego personelu podmiotu, a i również wzrost kosztów działalności związanych z prowadzeniem działalności – wzrost wynagrodzeń z umów dostaw, robót budowlanych, kosztów związanych z outsourcingiem, itd.
Warto wskazać w tym miejscu, że Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w związku ze zleceniem wydanym przez Ministra Zdrowia dotyczącym analizy oraz przygotowania raportu w sprawie zmiany sposobu lub finansowania świadczeń opieki zdrowotnej i wydanie rekomendacji, rozpoczęła proces ponownego gromadzenia danych o wynagrodzeniach osób zatrudnionych w podmiotach leczniczych posiadających umowę z NFZ. Jak wskazuje Agencja, okres za jaki gromadzone są dane o których mowa powyżej dotyczą zobowiązań i stanu zatrudnienia na dzień 31 grudnia 2022 r. oraz 28 lutego 2023 r.
1 ozzpip.pl/inicjatywa-obywatelska-2023/
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Może Cię zainteresować:
Sprawdź ubezpieczenia dedykowane dla:
