data publikacji: 2024-01-20
Postępowania z powództw pielęgniarek i położnych nadal toczą się przed sądami powszechnymi. Przypomnijmy, że dzielą się one de facto na dwie kategorie.
Pierwsze dotyczą zarzutu kierowanego wobec pracodawców dotyczącego nierównego traktowania w zatrudnieniu. Te powództwa wytaczają osoby wykonujące zawód pielęgniarki lub położnej, które nie posiadają tytułu magistra lub specjalizacji. Drugie dotyczą, tak zwanej degradacji osób posiadających kwalifikacje na poziomie magister plus specjalizacja, które w okresie od 01 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. były zaszeregowane do 7 grupy według załącznika do Ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych, zaś po 01 lipca 2022 r. nie zostały zaszeregowane do 2 grupy według załącznika do wskazanej Ustawy.
Na stronie internetowej Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych został opublikowany kolejny wyrok w sprawie pielęgniarek i położnych.
Sąd Rejonowy w Olsztynie w wyroku z dnia 01 września 2023 r. sprawa o sygnaturze akt IV P 126/23 przyznał zasadność powództwa. W pozwie pielęgniarki posiadające średnie wykształcenie dochodziły ustalenia należnego im wynagrodzenia w wysokości tożsamej, jakiej począwszy od 01 lipca 2021 r. otrzymywały pielęgniarki posiadające kwalifikacje na poziomie magister plus specjalista. Jak przytacza Sąd, w pozwie powódki wskazały, że wszystkie pielęgniarki i pielęgniarze, bez względu na wykształcenie mają ten sam zakres obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień, zaś ich wynagrodzenie różni się od siebie zasadniczo. Praca każdej z pielęgniarek i pielęgniarzy bez względu na wykształcenie niczym się nie różni. Nie ma czynności, której nie mogłyby wykonać powódki, a mogłyby pielęgniarki lub pielęgniarze z wyższym wykształceniem. Powódki, jak same wskazały, z uwagi na bogate doświadczenie wielokrotnie nadzorowała, wspomagała i dokształcała młody personel z wykształceniem magisterskim.
W pozwanym szpitalu wszystkie osoby wykonujące zawód pielęgniarki były zatrudnione na stanowisku pielęgniarki lub starszej pielęgniarki. Sąd ustalił, że wszystkie te osoby miały ten sam zakres obowiązków.
Sąd w uzasadnieniu prawnym wskazał, że osoba zatrudniona u pozwanego na stanowisku pielęgniarki musiała mieć co najmniej średnie wykształcenie medyczne w zawodzie pielęgniarka. Na tym stanowisku mogła oczywiście pracować osoba z wyższym wykształceniem, lecz nie było ono wymagane. Porównanie stanowisk, wykształcenia i wynagrodzeń pielęgniarek i pielęgniarzy zatrudnianych przez pozwanego w (...)Oddziale, wskazuje że powódki zatrudnione na stanowiskach wyższych, wymagających legitymowania się doświadczeniem zawodowym (różnym w zależności od wykształcenia), zarabiały znacznie mniej aniżeli osoby zatrudnione na stanowiskach niższych (pielęgniarka i pielęgniarz). Kryterium decydującym o wysokości wynagrodzenia było wykształcenie posiadane przez poszczególnych pracowników, mimo że wykonywały prace na stanowiskach, na których pracodawca nie wymagał takiego wykształcenia. Wykształcenie posiadane przez poszczególnych pracowników może oczywiście i z reguły powinno, być przesłanką różnicowania wynagrodzenia, niemniej jednak musi ono stanowić cechę istotną z punktu widzenia wykonywanych obowiązków pracowniczych. Sam fakt posiadania tytułu magistra nie uprawnia do wyższego wynagrodzenia, jeżeli pracownicy o różnym poziomie wykształcenia wykonują pracę jednakową (pod względem ilości i jakości) lub pracę o jednakowej wartości.
Zastrzec należy, że przytoczonego wyroku nie można stosować w formie niejakiego precedensu dla każdej sprawy, która toczy się w kraju.
Należy mieć na uwadze, że sytuacja każdego podmiotu leczniczego jest zgoła inna. Różnice zachodzą w polityce kadrowej i płacowej.
Kluczowym jest ustalenie struktury zatrudnienia, to jest rodzaju stanowisk jakie mogą pełnić w danym podmiocie osoby wykonujące określony zawód. Kolejną kwestią jest treść zakresu obowiązków na tychże stanowiskach, a przede wszystkim ustalenie ich różnic. Poza powyższym, istotnym jest również rozważenie jaki jest mechanizm uznawania przez pracodawcę określonych kwalifikacji, to jest czy zachodzi tak zwany automatyzm w ich uznawaniu.
Co więcej, dla istoty sporu w sprawach o nierówne traktowanie jest również ustalenie czy wykonywana praca jest tej samej jakości oraz tego, czy pracodawca może stosować dywersyfikację wynagrodzeń w obszarze jednej grupy zawodowej kierując się kryterium kwalifikacji zawodowych i rodzajach stanowisk pracy.
Należy podkreślić, że w skali kraju są również orzeczenia, które zostały wydane na korzyść podmiotów leczniczych.
Dla tej grupy zawodowej, która rozważa drogę sądową jako ostateczną, i zarazem decydującą się na „skorzystanie” z możliwości skierowania wniosku o wszczęcie kontroli przez właściwą miejscowo inspekcję pracy warto przytoczyć orzeczenie Wojewódzkiego Sądu z dnia 9 sierpnia 2023 r., sygnatura akt III SA/Po 419/23, LEX nr 3602500, w którym Sąd wskazał, że gdy świadczenie budzi kontrowersje, w szczególności na tle zgłoszonych okoliczności, które strony stosunku pracy interpretują odmiennie albo jedna ze stron w ogóle zaprzecza ich wystąpieniu, jedynym organem kompetentnym do weryfikacji spornych roszczeń ze stosunku pracy jest właściwy sąd powszechny.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
+48 56 642 41 82
