data publikacji: 2022-03-21
Wprowadzone na mocy Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państw regulacje w istotny sposób modyfikują uproszczoną procedurę zatrudnienia osoby wykonującej zawód medyczny pochodzącej z kraju spoza UE, wprowadzonej w czasie nadal trwającej pandemii SARS-COV-2, co miało wówczas na celu zagwarantowanie zabezpieczenia sektora medycznego w aspekcie dostępności personelu – zwłaszcza lekarzy.
Ministerstwo Zdrowia w komunikacje z 09 marca 2022 r. na stronie internetowej opublikowało zasady zatrudniania personelu medycznego z Ukrainy w Polsce. Należy jednak zauważyć, że komunikat ten reguluje tak zwaną uproszczoną drogę zatrudnienia obywateli Ukrainy według stanu prawnego aktualnego na dzień wydania tego komunikatu, to jest 09 marca 2022 r. Komunikat stanowi o trzech sposobach ubiegania się o zgodę Ministra Zdrowia, mającej charakter decyzji administracyjnej, która jest niezbędna i konieczna celem możliwości podjęcia i wykonywania zawodu na terytorium RP. W związku z wprowadzeniem w życie ustawy z dnia 12 marca 2022 r. względem obywateli Ukrainy, którzy opuścili kraj po 24 lutego 2022 r. w związku z trwającym konfliktem zbrojnym, treść komunikatu Ministerstwa Zdrowia stała się nieaktualna.
Wskazana ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, o której mowa na wstępie została podjęta przez Sejm, podpisana zaś została przez Prezydenta RP i opublikowana w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 12 marca 2022 r. pod pozycją 583.
Normy określające możliwość podjęcia zawodu medycznego są zawarte w art. 61 i następnych wskazanej ustawy.
Zgodnie z ustawą od dnia 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo zgody na wykonywanie zawodu lekarza dentysty oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli osoba ta spełnia następujące wymagania:
W przypadku posiadania dyplomu potwierdzającego uzyskanie tytułu specjalisty, obywatel Ukrainy może uzyskać zgodę na samodzielne wykonywanie zawodu lub ewentualnie pod nadzorem lekarza albo lekarza dentysty posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty.
Zgoda na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty na terytorium RP zostaje udzielona przez Ministra Zdrowia w formie decyzji administracyjnej na wniosek zainteresowanego. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
Celem wydania decyzji, zgodnie z odesłaniem ustawowym, Minister Zdrowia może wystąpić o opinię do konsultanta krajowego właściwego w danej dziedzinie medycyny, a w przypadku jego braku do konsultanta krajowego w dziedzinie pokrewnej albo właściwego miejscowo konsultanta wojewódzkiego właściwego w danej dziedzinie medycyny albo w dziedzinie pokrewnej. W decyzji określa się, czy dana osoba może wykonywać zawód samodzielnie, czy pod nadzorem lekarza albo lekarza dentysty posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty.
Co ciekawe, z analizy przepisów zarówno ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy jak i przepisów ustawy o zawodzie i lekarza dentysty, względem których następują prawne odesłania wynika, że również przy tej procedurze wymagane jest aby obywatel Ukrainy, który chce otrzymać zgodę na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty powinien uzyskać i przedłożyć zaświadczenie od danego podmiotu leczniczego, w którym chciałby podjąć zatrudnienie, zawierające wykaz komórek organizacyjnych zakładu leczniczego i okres planowanego zatrudnienia ze wskazaniem zakresu czynności zawodowych zgodnego z posiadanym tytułem specjalisty w określonej dziedzinie medycyny.
Na podstawie pozytywnej decyzji wydanej przez Ministra Zdrowia, właściwa miejscowo okręgowa Rada Lekarska przyznaje adresatowi tej decyzji warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza albo warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty. Okręgowa rada lekarska przyznaje warunkowe prawo wykonywania zawodu oraz wydaje dokument "Prawo wykonywania zawodu lekarza" albo "Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty", w terminie 7 dni od dnia otrzymania decyzji Ministra Zdrowia, a następnie dokonuje wpisu danej osoby na listę, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich.
Ważne jest, że lekarz albo lekarz dentysta posiadający warunkowe prawo wykonywania zawodu, o którym mowa w ust. 13, uprawniające do samodzielnego wykonywania zawodu, przez pierwsze 3 miesiące zatrudnienia w zawodzie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wykonuje zawód pod nadzorem odpowiednio lekarza albo lekarza dentysty posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty.
Należy jeszcze wskazać, że ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie reguluje kwestii zawodu felczera, do którego prowadzona jest nadal w sposób czynny nauka w wielu krajach spoza UE, w tym na Ukrainie. W Polsce nadal obowiązującym aktem prawnym jest ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera (Dz. U. 2021, poz. 742 z późn. zm.). Felczerem jest osoba, która nie ukończyła wyższych studiów medycznych, lecz zdobyła odpowiednie kwalifikacje na poziomie średnim. W Polsce od wielu lat nie kształci się nowych felczerów, jednakże osoby, które w przeszłości wykształciły się w tym zawodzie, mogą go dalej wykonywać. Według informacji zamieszczonych na stronie Naczelnej Izby Lekarskiej, w Polsce na dzień 30 kwietnia 2018 r. było 211 felczerów czynnych zawodowo.
Aby wykonywać zawód felczera w Polsce, jak wskazuje Naczelna Izba Lekarska , niezbędne są następujące dokumenty, dotyczy obywateli RP:
albo
albo
oraz
Obywatele zaś państw innych niż państwa członkowskie UE:
Wskazać jednak należy, że Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zawierają wyłącznie normy dotyczące zawody lekarza i lekarza dentysty, stąd też normy te nie znajdują odpowiedniego zastosowania względem zawodu felczera,
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
