data publikacji: 2023-01-13
Rzecznik praw lekarzy jest instytucją nieskodyfikowaną. W porównaniu na przykład do „przeciwnej” mu funkcji czyli Rzecznika Praw Pacjenta nie wywodzi on podstawy normatywnej z żadnego aktu prawnego o charakterze powszechnie obowiązującym. W bazie internetowej dość mierne efekty daje poszukiwanie szczegółowych informacji o tym organie jak i uzyskanych osiągnięć.
Na stronie internetowej Naczelnej Izby Lekarskiej czytamy, że Rzecznik Praw Lekarza został powołany w:
• Beskidzkiej Izbie Lekarskiej w Bielsku Białej,
• Bydgoskiej Izbie Lekarskiej w Bydgoszczy,
• Dolnośląskiej Izbie Lekarskiej we Wrocławiu,
• Kujawsko-Pomorskiej Okręgowej Izbie Lekarskiej w Toruniu,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Białymstoku,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Częstochowie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Koszalinie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Krakowie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Lublinie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Łodzi,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Opolu,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Płocku,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Szczecinie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Tarnowie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Warszawie,
• Okręgowej Izbie Lekarskiej w Zielonej Górze,
• Śląskiej Izbie Lekarskiej w Katowicach,
• Świętokrzyskiej Izbie Lekarskiej w Kielcach,
• Warmińsko-Mazurskiej Izbie Lekarskiej w Olsztynie,
• Wielkopolskiej Izbie Lekarskiej w Poznaniu.
Naczelna Izba Lekarska w 2010 r. utworzyła Biuro Praw Lekarza z działającym na jej czele Rzecznikiem Praw Lekarza. Każda z Okręgowych Izb Lekarskich posiada samodzielne uprawnienie do powołania takiego organu. Głównym założeniem powołania Rzecznika Praw Lekarza działającego przy NIL, jak podaje sama Izba jest występowanie w obronie godności zawodu lekarza i obrona zbiorowych interesów lekarzy. Izba jednocześnie wskazuje, że w sprawach indywidualnych właściwymi powinny być Biura Praw Lekarza lub Rzecznicy Praw Lekarza w okręgowych izbach lekarskich. W uzasadnionych przypadkach Rzecznik Praw Lekarza powinien podejmować interwencje na rzecz indywidualnego lekarza, szczególnie, gdy naruszenie jego praw może mieć konsekwencje dla całego środowiska.
Analizując źródła internetowe dotyczące każdej z Okręgowych Izb Lekarskich, która w swojej strukturze powołała Rzecznika Praw Lekarza wskazać należy, że względem jego statusu i uprawnień zostały powołane w drodze uchwał stosowne regulaminy.
W ramach działalności Rzecznika Praw Lekarza na stronie Naczelnej Izby Lekarskiej zostały opublikowane wzory dokumentów dotyczące:
• zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wobec lekarza korzystającego z ochrony właściwej dla funkcjonariusza publicznego,
• prywatnego akt oskarżenia o zniesławienie,
• przykładowych zgłoszeń nadużycia na portalu internetowym,
• przykładowych żądań usunięcia wpisu zamieszczonego na stronie internetowej.
Wskazane powyżej wzory dokumentów pozostają w związku przedmiotowym z sugerowanym obszarem działalności Rzecznika Praw Lekarza.
Brak jest źródeł wskazujących na aktywność osób pełniących te funkcje. Zaznaczyć jednak należy, że istotną przeszkodą i utrudnieniem jest brak regulacji tej instytucji na poziomie ustawowym.
Zdaje się, że chyba najbardziej upragnionym rozwiązaniem byłoby uregulowanie tej instytucji w sposób analogiczny jak w przypadku Rzecznika Praw Pacjenta (chociażby w drodze wprowadzenia odpowiednich zmian na poziomie ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty).
Warto przypomnieć, że w przypadku Rzecznika Praw Pacjenta posiada on ustawowo przypisane uprawnienie do brania czynnego udziału w postępowaniach cywilnych:
Art. 55 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
W sprawach cywilnych dotyczących naruszenia praw pacjenta, określonych w niniejszej ustawie oraz w przepisach odrębnych, Rzecznik może z urzędu lub na wniosek strony:
1) żądać wszczęcia postępowania,
2) brać udział w toczącym się postępowaniu
- na prawach przysługujących prokuratorowi.
Mając na względzie coraz większą ilość skarg pacjentów oraz skalę niewłaściwych zachowań i naruszeń praw personelu medycznego wydaje się, że jest to bardzo pożądane rozwiązanie.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
