data publikacji: 2024-03-29
Naczelna Izba Lekarska prowadzi kampanię promowaną hasłem: „Jestem lekarzem. Niepełnosprawność nie wyklucza”. Tym samym, NIL wskazuje, że niepełnosprawność nie może być czynnikiem wykluczającym daną osobę z możliwości wykonywania zawodu lekarza. Na stronie internetowej organu znajdują się komunikaty promujące kampanię oraz istnieje możliwość pobrania plakatu wspierającego akcję.
Z optyki formalno – prawnej należy przypomnieć, że zgodnie z ustawą zawodową lekarską, w przypadku stwierdzenia przez Okręgową Radę Lekarską, że względem danej osoby istnieje uzasadnione podejrzenie niezdolności lub okoliczności wskazujących na ograniczenie możliwości wykonywania zawodu lekarza, może ona powołać komisję, której zadaniem będzie wszczęcie i przeprowadzenie postępowania skutkującego wydaniem orzeczenia w przedmiocie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu albo ograniczenia w wykonywaniu określonych czynności medycznych, na przykład określonych zabiegów.
Art. 12 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1516 z późn. zm.)
1. Jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu lub ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu lekarza, powołuje komisję złożoną z lekarzy specjalistów z odpowiednich dziedzin medycyny. Komisja ta wydaje orzeczenie w przedmiocie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu albo ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych.
2. Lekarz ma obowiązek stawienia się przed komisją, o której mowa w ust. 1, i poddania się niezbędnym badaniom.
3. Okręgowa rada lekarska na podstawie orzeczenia komisji może podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu na okres trwania niezdolności albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy.
4. Jeżeli lekarz odmawia poddania się badaniu przez komisję lub gdy okręgowa rada lekarska na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego uzna, że dalsze wykonywanie zawodu lub ściśle określonych czynności medycznych przez lekarza grozi niebezpieczeństwem dla osób przez niego leczonych, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu albo o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia postępowania.
5. Lekarz, w stosunku do którego podjęto uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu lub ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych, może wystąpić do okręgowej rady lekarskiej o uchylenie uchwały, jeżeli ustaną przyczyny zawieszenia lub ograniczenia, nie wcześniej jednak niż po upływie 6 miesięcy od podjęcia uchwały okręgowej rady lekarskiej.
6. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, tryb powoływania i sposób działania komisji, o której mowa w ust. 1, oraz tryb orzekania o niezdolności do wykonywania zawodu lekarza albo o ograniczeniu w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych, mając na uwadze konieczność prawidłowego wykonywania zawodu przez lekarza.
Zgodnie z orzecznictwem Wojewódzkich Sądów Administracyjnych i tu np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2019 r., sygn. akt VII SA/Wa 1604/18, badanie lekarskie, które jest podstawą orzeczenia komisji, musi być przeprowadzone przez całą powołaną komisję, a więc komisję w pełnym składzie, a nie tylko przez poszczególnych jej członków.
Wskutek wydania przez Komisję orzeczenia, tak jak to wynika z przepisu, Okręgowa Rada Lekarska na podstawie orzeczenia komisji może podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu na okres trwania niezdolności albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa
Uchwała Okręgowej Rady Lekarskiej może mieć charakter czasowy, zawieszając tym samym prawo wykonywania zawodu na okres trwania niezdolności albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności (i tak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 07 lutego 2017 r., sygn. akt VII SA/Wa 490/16).
Względem lekarzy co do których niepełnosprawność nie wyklucza możliwości wykonywania zawodu, należy przypomnieć o istotnych ograniczeniach ustawowych względem ich czasu pracy.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 100 z późn. zm.) nakłada istotne ograniczenia względem maksymalnego czasu pracy w opisywanym przypadku, zgodnie z czym:
Art. 15 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
1. Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
2. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
2a. (uchylony).
3. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.
4. (uchylony).
Od powyższych ograniczeń istnieje jednak wyjątek (również na poziomie ustawowy), wynikający z dalszych przepisów tej samej jak wyżej wskazanej ustawy, zgodnie z czym:
Art. 16 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
1. Przepisów art. 15 nie stosuje się:
(…)
2) gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.
(…)
Względem powyższego należy jednak wskazać na bardzo istotną kwestię, która de facto wynika z codziennej praktyki. Ze względu na niedobory personelu medycznego, zwłaszcza lekarzy, nie jest już tajemnicą fakt, że udzielają oni świadczeń zdrowotnych czasami i w kilku podmiotach wykonujących działalność leczniczą – na podstawie umów o pracę lub umów cywilnoprawnych. Co do tego należy zatem zastrzec, że przepisy nie wskazują na to, że zwolnienie lekarza o stwierdzonej niepełnosprawności z obowiązku świadczenia dyżurów medycznych w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych (na zasadzie zacytowanego jw. art. 15 ustawy), obowiązuje również w innych podmiotach wykonujących działalność leczniczą.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
+48 56 642 41 82
