Udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej obcokrajowcowi – aspekt możliwości odebrania od niego świadomej zgody na leczenie

W sytuacji pacjenta-obcokrajowca sprawa uzyskania świadomej zgody na leczenie nabiera istotnego charakteru formalistycznego, bowiem należy pamiętać iż wskazany dokument jest niewątpliwym dowodem na to, że:

1. pacjent w chwili wyrażenia oświadczenia woli był świadomy,
2. zgodę na leczenie / udzielenie świadczenia opieki zdrowotnej wyraził dobrowolnie,
3. odbył rozmowę poprzedzającą leczenie / udzielenie świadczenia z konkretnym lekarzem – wskazanym z imienia i nazwiska,
4. został poinformowany o rodzaju leczenia / udzielonego świadczenia,
5. został pouczony o braku zapewnienia powodzenia w leczeniu,
6. został pouczony o możliwych do powstania negatywnych następstwach leczenia / udzielonego świadczenia, itd. Jest to niezwykle ważne w kontekście możliwości pociągnięcia personelu medycznego do odpowiedzialności prawnej.

Czy pacjent nie posługujący się językiem polskim, może podpisać formularz sporządzony w tym języku?

Wobec powyższego niedopuszczalne jest aby, pacjent w sytuacji, gdy nie posługuje się całkowicie lub posługuje się jedynie częściowo językiem polskim mógł złożyć swój podpis na formularzach sporządzonych jedynie w tym języku. W takiej sytuacji istniałoby uzasadnione podejrzenie co do tego, iż pacjent nie był w pełni świadom swojego rzeczywistego stanu zdrowia i zaplanowanym wobec niego procesie leczenia.

Jak uzyskać od pacjenta obcokrajowca skuteczną zgodę na leczenie w przypadku, gdy nie posługuje się językiem polskim?

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty „Lekarz może wykonać zabieg operacyjny albo zastosować metodę leczenia lub diagnostyki stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta, po uzyskaniu jego pisemnej zgody.”

Dla działania lege artis w przypadku przyjęcia pacjenta o którym mowa jest w niniejszym artykule rekomendowane jest wezwanie tłumacza przysięgłego, właściwego dla języka jakim posługuje się pacjent.

Czy pracownik podmiotu posługującym się językiem pacjenta-obcokrajowca może odebrać od niego skuteczną zgodę na leczenie?

Nie wydaje się poprawnym rozwiązaniem aby w sytuacji biegłej znajomości danego języka w podmiocie leczniczym przez kogoś z personelu, osoba ta mogła podjąć się odebraniu zgody o której traktuje niniejszy artykuł. Takiej czynności powinien podejmować się podmiot profesjonalny i całkowicie niezależny i obiektywny względem stron. Inną zaś sytuacją jest okoliczność, gdy dany podmiot leczniczy na stałe dysponuje formularzami z zakresu dokumentacji medycznej (a także zgód pacjenta) w języku innym niż polski, wówczas może je stale stosować.

Jakie obowiązki ponosi tłumacz przysięgły?

Zgodnie z art. 14 ust. 1 Ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1326), tłumacz przysięgły jest obowiązany do:

1. wykonywania powierzonych mu zadań ze szczególną starannością i bezstronnością, zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów prawa;
2. zachowania w tajemnicy faktów i okoliczności, z którymi zapoznał się w związku z tłumaczeniem;
3. doskonalenia kwalifikacji zawodowych.

Lista tłumaczy przysięgłych znajduje się na stronie gov.pl.

W jakich czynnościach personelu medycznego powinien uczestniczyć tłumacz przysięgły w przypadku pacjenta-obcokrajowca?

Rekomendowanym jest wezwanie tłumacza do miejsca pobytu wskazanego jak wyżej pacjenta, to jest konkretnej klinki ew. oddziału celem przetłumaczenia formularza zgody pacjenta na leczenie / udzielenie świadczenia (możliwym i praktyczniejszym rozwiązaniem jest uprzednie przesłanie formularzy dokumentów tłumaczowi). Następnie tłumacz winien uczestniczyć w rozmowie lekarza z pacjentem, a konkretniej dotyczącej pouczenia terapeutycznego. Z uwagi na ustawowe zagwarantowany katalog praw pacjenta to podmiot leczniczy winien ponieść koszty związane ze stawiennictwem i pracą tłumacza. Dopuszczalne jest zawarcie na tą okoliczność umowy zlecenia lub stałej umowy o współpracy w zależności od systematyczności przyjmowania określonych pacjentów danej grupy narodowo – językowej.

Co w przypadku stanów nagłych, które wymagają najszybszego podjęcia się określonych działań medycznych?

W sytuacjach nagłych związanych z powinnością ze względów medycznych jak najszybszego podjęcia się określonych działań rekomendowane jest porozumienie się z tłumaczem przysięgłym na odległość za pomocą różnego rodzaju form komunikowania się – na przykład skype, teams, etc. lub skorzystanie z pomocy członka personelu posługującego się danym językiem (lub innej osoby nim władającej) i następnie skierowaniem wniosku do Sądu Opiekuńczego celem wydania postanowienia stwierdzającego legalność udzielonego w taki sposób świadczenia.

Autor:

Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach

Może Cię zainteresować:

• Czy pacjent może żądać od personelu sprostowania dokumentacji medycznej?
• Znalezienie wartościowych rzeczy przy zmarłym pacjencie – jak w takiej sytuacji powinien zachować się personel medyczny?
• Urodzenie dziecka przez niepełnoletnią pacjentkę – zakres powinności personelu medycznego
• Obowiązkowe ubezpieczenie OC podmiotu przeprowadzającego eksperyment medyczny – praktyczne problemy

Sprawdź pełną ofertę ubezpieczeń dla zawodów medycznych oraz ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy.