data publikacji: 2021-03-11
Pierwszą kwestią jest ustalenie kiedy doszło do poczęcia dziecka. Jeżeli doszło do tego zanim pacjentka ukończyła 15 rok życia, personel medyczny lub organy zarządzające szpitalem powinny wypełnić obowiązek prawny związany ze złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kwalifikowanego z art. 200 §1 k.k., stanowiący o tym, że „Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.”
Zawiadomienie o podejrzeniu tego przestępstwa jest oczywiste związane z tajemnicą lekarską, jednakże art. 240 k.k. nakazuje złożenie zawiadomienia w sytuacji podejrzenia popełniania przestępstwa z art. 200 k.k. Takie zawiadomienie może złożyć każdy – zarówno personel medyczny jak i organy zarządzające spzoz.
Zgodnie z art. 94 k.r.o. § 1. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu; i §3. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę.
Kobiecie, która urodziła dziecko nie będąc osobą pełnoletnią nie przysługuje władza rodzicielska.
Należy pamiętać, iż ze względu na mogącą powstać odpowiedzialność prawną – cywilną lub karną spoczywającą na członkach personelu medycznego zajmującego się małoletnią pacjentką, wypisanie nowonarodzonego dziecka może nastąpić wyłącznie na rzecz osoby uprawnionej – zgodnie z przepisami powszechnie obowiązującymi na rzecz ojca (pod warunkiem, iż jest on osobą pełnoletnią) lub opiekuna / opiekunów prawnych (najczęściej Dziadków noworodka).
Jeżeli ojciec noworodka jest osobą pełnoletnią, winien on okazać personelowi medycznemu postanowienie Sądu o uznaniu ojcostwa – wyłącznie na tej podstawie można jednoznacznie stwierdzić, iż jest on uprawniony do odbioru dziecka. Jest to niepodważalna podstawa dla uznania iż jest on ojcem dziecka. Dla celów dowodowych kopia takiego postanowienia powinna zostać załączona do dokumentacji medycznej.
W przypadku gdy matka dziecka ukończyła 16 rok życia i nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych, zaś ojciec dziecka jest osobą pełnoletnią, uznanie ojcostwa może nastąpić wyłącznie przed sądem opiekuńczym. Natomiast, zgodnie z przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, kobieta która nie ukończyła 16 roku życia nie posiada zdolności do złożenia oświadczenia koniecznego do uznania ojcostwa, wówczas zachodzi konieczność wyznaczenia opiekuna prawnego dla noworodka.
Zatem w sytuacji, gdy ojciec dziecka nie jest osobą pełnoletnią lub nie zostało przeprowadzone postępowanie przed Sądem Opiekuńczym o stwierdzenie ojcostwa wypis noworodka ze Szpitala powinien nastąpić wyłącznie na rzecz ustanowionych opiekunów prawnych.
Należy podkreślić, iż personel medyczny lub Szpital jest uprawniony do skierowania do Sądu Opiekuńczego (Wydział Rodzinny Sądu Rejonowego właściwego miejscowo dla miejsca zamieszkania matki noworodka), wniosek o wydanie postanowienia o wyznaczeniu opiekuna / opiekunów prawnych dziecka.
Sąd w drodze rozpoznania tego wniosku przeprowadza właściwe postępowanie, w którym jednym z dowodów jest opinia kuratora, wydana po przeprowadzonym wywiadzie środowiskowym. Również i odpis tego postanowienia winien zostać okazany personelowi medycznemu i tak samo jak w pierwszym przypadku, kserokopia tego postanowienia powinna zostać dołączona do dokumentacji medycznej.
Należy podkreślić, iż zarówno personel medyczny jak i organy zarządzające podmiotem leczniczym (Szpital) nie posiadają środków – w tym prawnych, pozwalających stwierdzić, iż osoba, która podaje się za ojca dziecka rzeczywiście nim jest i przysługuje mu władza rodzicielska lub dziadkowie dziecka będą zdolni do zajęcia się noworodkiem. Wypisanie noworodka na rzecz osoby nieuprawnionej może determinować od najdalej idących konsekwencji prawnych – w tym odpowiedzialności za przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu.
Za cel nadrzędny przemawiający za zaprezentowanym modelem postępowania jest dobro nowonarodzonego dziecka.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Sprawdź pełną ofertę ubezpieczeń dla zawodów medycznych oraz ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy.
