data publikacji: 2023-08-18
Niniejszy wpis dotyczy kolejnej nazwanej instytucji, która zostanie wprowadzona na mocy Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, która oczekuje swej publikacji w Dzienniku Ustaw. Przypomnijmy, że Prezydent RP podpisał ustawę 04 sierpnia br.
Zgodnie z treścią ustawy, do prowadzenia wewnętrznego systemu będą zobowiązane podmioty wykonujące działalność leczniczą w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zatem, w przypadku podmiotów prywatnych, które w określonym zakresie świadczeń mają zawartą umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, również będzie istniał prowadzenia tego systemu dla tego konkretnego zakresu.
Ustawa wskazuje, że na wewnętrzny system mają składać się zasady,, procedury, metody oraz opisy stanowisk. Celem prowadzenia wewnętrznego systemu ma być zapobieżenie występowaniu zdarzeń niepożądanych.
Wewnętrzny system ma dotyczyć następującej sfery działań:
1) wdrążeniu rozwiązań służących identyfikacji ryzyka wystąpienia zdarzeń niepożądanych i zarządzaniu tym ryzykiem w ramach udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej;
2) identyfikować obszary priorytetowe dla poprawy jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej;
3) określać kryteria i metody potrzebne do zapewnienia skutecznego nadzoru nad jakością i bezpieczeństwem udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej;
4) okresowo monitorować i oceniać jakość i bezpieczeństwo udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej
5) monitorować zdarzenia niepożądane;
6) zapewniać dostęp do szkoleń służących uzyskaniu i podnoszeniu kompetencji personelu w zakresie jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń;
7) prowadzić badania opinii i doświadczeń pacjentów na podstawie ankiety.
Praktycznie wszystkie te powyżej wyartykułowane działania już funkcjonowały w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w związku z umowami na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umów z NFZ. Z pewnością w takim wymiarze były one praktykowane i stosowane przez samodzielne zakłady opieki zdrowotnej.
W związku z powyższym należy przeanalizować, czy wszystkie dotychczas stosowane działania są zgodne z nowymi przepisami i w zupełności odpowiadają nowym wymaganiom. Co do zaś ankiet satysfakcji pacjentów, są one oczywiście stosowane w podmiotach o których mowa jest powyżej, jednakże co oczywiste, wobec braku dotychczas rekomendowanego wzoru formularza, każdy podmiotów uwzględniając swoją specyfikę i strukturę stosował odmienne wzorce. Wchodząca w życie ustawa wskazuje na to, że badanie opinii i doświadczeń pacjenta będzie przeprowadzone przy pomocy ankiety, której wzór opublikuje Minister Zdrowia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Zdrowia. W związku z tym ten aspekt zostanie w zupełności ujednolicony względem wszystkich podmiotów. Mając na uwadze to, że ustawa nie została jeszcze opublikowana w Dzienniku Ustaw, oczywistym jest i to, że brak jest jeszcze wskazanego powyżej wzoru formularza ankiety. Komentarz zatem do jej treści zostanie poczyniony wówczas, gdy doczeka się ona publikacji.
Ustawa wskazuje wprost, że osobą odpowiedzialną za prowadzenie wewnętrznego systemu będzie kierownik podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
Analizując katalog wymienionych powyżej, a przewidzianych przez ustawę działań w ramach prowadzonego systemu wewnętrznego, dla obszaru działań oznaczonych punktami 1 -5 należałoby zarekomendować powołanie wewnętrznego zespołu lub komisji realizujących te działania pod nadzorem kierownika podmiotu. Oczywiście dotyczyłoby to tych „większych podmiotów”, co do zaś innych czynności te powinny zostać powierzone do wykonywania i przedstawiania wyników analiz, konkretnym osobom. Tak samo, co do powierzenia określonych zadań konkretnym osobom / pracownikom, należałoby zarekomendować powierzenie działań oznaczonych punktami 6 i 7.
Obszary związane z monitorowaniem zdarzeń niepożądanych mogą również być analizowane w ramach produktów ubezpieczeniowych, przy wykorzystaniu ich pomocniczej funkcji.
Mając na względzie likwidację Wojewódzkich Komisji do spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, na podstawie Ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, która nastąpi ze skutkiem na 01 lipca 2024 r., a co za tym idzie (również na podstawie wskazanej ustawy) utworzenie Funduszu Kompensacyjnego przy Rzeczniku Praw Pacjenta, monitorowanie przez podmioty wykonujące działalność leczniczą zdarzeń niepożądanych staje się szczególnie istotne.
Postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta oraz członkami Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych będzie prowadzone w zgoła odmienny sposób niż przez Wojewódzkie Komisje do spraw Orzekania o Zdarzenia Medyczne. Przypomnijmy, że w tych postępowaniach, podmioty wykonujące działalność leczniczą nie będą mieć statusu Strony postępowania, a co za tym idzie będą pozbawione legitymacji w zakresie składania wniosków oraz dowodów, a także zaskarżania decyzji.
Przedmiotem postępowania będzie analiza, czy zdarzenie opisywane przez pacjenta (wnioskodawcę), w związku z udzielanymi świadczeniami zdrowotnymi jest zdarzeniem medycznym. Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, która to również oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw, wskazuje jako definicję legalną „zdarzenia medycznego” - zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego: a) zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, b) uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta, albo c) śmierć pacjenta – którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo zastosowania innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej, chyba że doszło do dających się przewidzieć normalnych następstw zastosowania metody, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę.”.
Warto zatem dołożyć należytej staranności względem wewnętrznego systemu dotyczącego analizy i badania zdarzeń niepożądanych, aby zapobiegać ich powstawaniu w danym podmiocie wykonującym działalność leczniczą.
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Warto wiedzieć:
Sprawdź też ubezpieczenie dla:
