data publikacji: 2024-02-09
Aktualnie media przekazują informacje o przedstawieniu zarzutów prokuratorskich lekarce ginekolog kwalifikowanych z art. 152 §2 k.k. dotyczącego pomocnictwa w przerwaniu ciąży.
Z chwilą przedstawienia postanowienia o przedstawieniu zarzutów zmienia się sytuacja procesowa osoby wezwanej. Należy pamiętać o tym, że osobie, która uprzednio występowała w postępowaniu w charakterze świadka również mogą być przedstawione zarzuty w przypadku, gdy organy ścigania poczynią odpowiednie ustalenia w sprawie czyniąc za uzasadnione przekonanie o sprawstwie przez daną osobę.
Zgodnie z przepisem art. 71 §1 k.p.k.
Art. 71 Kodeksu Postępowania Karnego
§1. Za podejrzanego uważa się osobę, co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.
(…)
Przedstawienie zarzutów następuje w drodze postanowienia wydanego przez prokuratora obejmującego swą treścią przedstawienie między innymi zarzucanego czynu. Odczytanie postanowienia następuje bezpośrednio, po uprzednim wezwaniu na termin osoby której ono dotyczy. Następnie dochodzi do przesłuchania osoby wezwanej w charakterze podejrzanego, któremu przysługuje prawo odmowy składania wyjaśnień.
Podejrzany ma prawo do ustanowienia obrońcy, którym może być adwokat lub radca prawny.
Istotnym jest, że jeszcze na początkowym etapie postępowania przygotowawczego, występując jeszcze w charakterze świadka możliwym jest ustanowienie pełnomocnika. Jest to szczególnie rekomendowane, gdy dana osoba trapi się szczególnymi obawami i niepewnościami względem legalności lub prawidłowości wykonanych czynności, których dotyczy sprawa. Zgodnie z art. 87 k.p.k.:
Art. 87 Kodeksu Postępowania Karnego
§1. Strona inna niż oskarżony może ustanowić pełnomocnika.
§2. Osoba niebędąca stroną może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jej interesy w toczącym się postępowaniu.
§3. Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może odmówić dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika, o którym mowa w §2, jeżeli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów osoby niebędącej stroną.
Tym samym, powołując się na powyższą podstawę prawną, świadek może ustanowić pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego i stawić się razem z nim na wyznaczony przez prokuratora lub policję termin przesłuchania. Należy jednak pamiętać, że organ ścigania musi wyrazić zgodę na udział w tymże przesłuchaniu pełnomocnika. Ustanowienie pełnomocnictwa przez świadka fachowemu pełnomocnikowi nie wiąże zatem organu ściągania w zakresie dopuszczenia pełnomocnika do udziału w czynności.
Po przedstawieniu zarzutów, prokurator ma prawo do wydania postanowienia nakładającego środek zapobiegawczy w postaci zawieszenia podejrzanego w czynnościach służbowych lub w wykonywaniu zawodu albo nakazania powstrzymania się od określonej działalności (art. 276 k.p.k.)
Nakładając środek zapobiegawczy w powyższej formie prokurator musi stwierdzić wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego.
Należy pamiętać, że powyższa podstawa nałożenia przez prokuratora środków zapobiegawczych jest formą fakultatywną, co oznacza, że nie w każdym postępowaniu w którym zarzuty zostały postawione osobie wykonującej zawód medyczny, zostanie ono zastosowane.
Co istotne z optyki interesu osób wykonujących zawody medyczne, w przypadku gdy prokurator nie orzeknie środków zapobiegawczych o których mowa powyżej, w przypadku skazania, w treści wyroku Sąd może orzec o zastosowaniu wobec (już oskarżonego) środka karnego w postaci:
Art. 39 Kodeksu Karnego
Środkami karnymi są:
(…)
2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej;
2a) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi;
(…)
Na podstawie delegacji ustawowej, Minister Sprawiedliwości ustanawia w drodze Rozporządzenia wzór pouczenia dla podejrzanego, w którym wskazane są jego uprawnienia i obowiązki, w tym co najważniejsze – prawo do składania wniosków dowodowych.
Poniżej link do pobrania wzoru pouczenia:
https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/pouczenie-o-uprawnieniach-i-obowiazkach-podejrzanego-w-postepowaniu-karnym
Względem często zadawanych pytań, należy podkreślić, że odpowiedzialność karna jest odpowiedzialnością indywidualną. Zakładając zatem, że dany czyn który jest przedmiotem postępowania został popełniony podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków w danym podmiocie leczniczym, na przykład w spzoz, podmiot ten nie jest stroną w postępowaniu. Postępowanie może toczyć się wyłącznie wobec osoby oznaczonej indywidualnie.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
+48 56 642 41 82
