data publikacji: 2023-05-16
Pod wielkim znakiem zapytania postawiono legalność postępowań z powództwa pielęgniarek i położnych przeciwko pracodawcom z tytułu roszczeń o nierówne traktowanie w zatrudnieniu.
Część sądów powszechnych w oparciu o przepis ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w sprawach, które zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego powinny być rozpatrywane przez sędziego jako przewodniczącego oraz dwóch ławników – czyli tak jak to powinno być względem spraw w przedmiocie zarzutu nierównego traktowania w zatrudnieniu, podjęła praktykę ich rozpatrywania wyłącznie przez jednego sędziego. Teraz praktyka ta, przyjęta i stosowana w oparciu o przepis tak zwanej ustawy covidowej została podważona. Stało się tak z powodu Uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2023 r., w sprawie o sygnaturze akt III PZP 6/22.
Sąd Najwyższy we wskazanej Uchwale podniósł, że rozpoznawanie spraw w składzie jednego sędziego, z pominięciem udziału ławników w toku postępowania, na podstawie tak zwanej ustawy covidowej, ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy, które stanowi gwarancję konstytucyjną dla każdego obywatela. Sąd Najwyższy ocenił ponadto, że pominięcie udziału ławników nie jest konieczne dla ochrony zdrowia publicznego.
Zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego, sąd pierwszej instancji rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego i dwóch ławników z zakresu prawa pracy o naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu oraz o inne roszczenia z tym związane.
Kodeks postępowania cywilnego normuje również, że w przypadku, gdy skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa zachodzi nieważność postępowania.
Nieważność postępowania jest przesłanką bezwzględną, co oznacza, że nawet jeżeli strona nie podniesie tego naruszenia w zarzutach apelacji, to sąd II instancji weźmie to pod uwagę z urzędu.
Jak wskazuje Sędzia Małgorzata Manowska w komentarzu do Kodeksu Postępowania Cywilnego:
Stwierdzenie przez sąd drugiej instancji, że sąd pierwszej instancji rozpoznał sprawę w składzie sprzecznym z ustawą, skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku, zniesieniem postępowania w zakresie, w jakim sprawę rozpoznawał niewłaściwy skład, i przekazaniem jej do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.
Sąd Najwyższy we wskazanej jak wyżej Uchwale podniósł, że nadano jej moc zasady prawnej oraz, że przyjęta w niej wykładnia prawa obowiązuje od dnia jej podjęcia. Tym samym ciężko jest stwierdzić (wobec braku odpowiednich regulacji) jak należy to odnieść do spraw będących w toku, czyli tych w których Sąd I Instancji nie wydał jeszcze rozstrzygnięcia. Jednakże z ostrożności procesowej należałoby zgłosić stosowne zastrzeżenie do protokołu rozprawy podnosząc, że wobec wydanej przez Sąd Najwyższy Uchwały, skład Sądu orzekającego nie jest zgodny z prawem (o ile sprawa ta oczywiście toczy się bez udziału ławników).
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Warto wiedzieć:
Sprawdź ubezpieczenia dedykowane dla:
