18 sierpnia Sejm przekazał Prezydentowi RP do podpisu ustawę z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych. W ostatecznym kształcie ustawodawca do katalogu zawodów medycznych włączył:
a) asystentka stomatologiczna,
b) elektroradiolog,
c) higienistka stomatologiczna,
d) instruktor terapii uzależnień,
e) opiekun medyczny,
f) optometrysta,
g) ortoptystka,
h) podiatra,
i) profilaktyk,
j) protetyk słuchu,
k) technik farmaceutyczny,
l) technik masażysta,
m) technik ortopeda,
n) technik sterylizacji medycznej,
o) terapeuta zajęciowy.
Ustawodawca przychylił się zatem do wniosków podjętych w trakcie obradowania Sejmowej Komisji Zdrowia, podczas której zdecydowano o wykreśleniu z powyższego katalog zawodu dietetyka.
Założeniem było uregulowanie tego zawodu w odrębnej ustawie. 15 maja br., jeszcze podczas posiedzeń Sejmowej Komisji Zdrowia obradującej w przedmiocie ustawy o niektórych zawodach medycznych, został złożony do Sejmu Poselski projekt ustawy o zawodzie dietetyka. 13 czerwca br. zwrócono się do przedstawiciela wnioskodawców o odniesienie się do opinii Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu. Od tej daty nie poczyniono żadnych dalszych kroków.
Tym samym, względem sytuacji osób wykonujących zawód dietetyka należy wskazać, że co prawda, zawód ten nie został ujęty w powyższym katalogu, jednakże jeden z przepisów ustawy o niektórych zawodach medycznych reguluje sytuację prawną jedynie pewnej grupy dietetyków.
Ustawa poprzez regulację zawartą w art. 1 ust. 2 reguluje sytuację osób wykonujących zawód dietetyka w ramach świadczeń gwarantowanych.
Zgodnie z tym przepisem:
Art. 1 Ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych
2. Do osób wykonujących czynności zawodowe w zakresie planowania diety, prowadzenia konsultacji dietetycznych oraz udzielania porad edukacyjnych w ramach świadczeń gwarantowanych, o których mowa w art. 5 pkt 35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.2) ), stosuje się odpowiednio przepisy art. 2 ust. 1 pkt 1–5 i ust. 2, art. 10 ust. 1, art. 15–18 i art. 41–83.
Tym samym, wyjaśniając zawarte w powyższym przepisie odesłania należy wskazać, że względem dietetyków wykonujących czynności zawodowe w ramach świadczeń gwarantowanych, odpowiednie zastosowanie maja następujące kwestie:
1. Do wykonywania zawodu dietetyka jest uprawniona osoba, która łącznie spełnia następujące warunki:
1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2) nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
3) korzysta z pełni praw publicznych;
4) wykazuje znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego oraz złożyła oświadczenie o następującej treści: „Oświadczam, że władam językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu medycznego.”; warunek ten uważa się za spełniony, jeżeli osoba uzyskała wykształcenie niezbędne do wykonywania zawodu medycznego po ukończeniu studiów prowadzonych w języku polskim lub uzyskała kwalifikacje po ukończeniu publicznej albo niepublicznej szkoły kształcącej w danym zawodzie medycznym w języku polskim albo uzyskała kwalifikacje do wykonywania danego zawodu medycznego w ramach kształcenia prowadzonego w języku polskim
5) posiada:
a) wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego, określone w załączniku do ustawy, i posiada dokument potwierdzający uzyskanie tego wykształcenia lub tych kwalifikacji lub
b) kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego uzyskane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2022 r. poz. 2674 i 2770 oraz z 2023 r. poz. 605, 650, 658, 1234 i 1429. 3 Gospodarczym, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. z 2023 r. poz. 334), lub
c) dokument potwierdzający uzyskanie kwalifikacji wymaganych do wykonywania danego zawodu medycznego wydany w państwie innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederacja Szwajcarska lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, uznany w Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce, za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu, lub
d) kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego uzyskane przed dniem 1 stycznia 2021 r. w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, lub
e) dokument uprawniający do wykonywania danego zawodu medycznego uznany na mocy umowy międzynarodowej lub porozumienia;
2. Osoba wykonująca zawód dietetyka traci uprawnienia do wykonywania tego zawodu w przypadku:
1) utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych;
2) pozbawienia praw publicznych;
3) prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
4) pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego.
3. Osoba wykonująca zawód dietetyka, wykonuje ten zawód z należytą starannością, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej i umiejętnościami niezbędnymi do wykonywania tego zawodu, z poszanowaniem praw pacjenta i dbałością o jego bezpieczeństwo.
4. Osoba wykonująca zawód dietetyka jest obowiązana do przestrzegania praw pacjenta i informowania pacjenta o jego prawach zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2023 r. poz. 1545).
5. W przypadku uzasadnionych wątpliwości odnoszących się do realizacji zlecenia wykonania danego świadczenia opieki zdrowotnej osoba wykonująca zawód dietetyka ma prawo domagać się od zlecającego, aby uzasadnił potrzebę jego wykonania, a także ma prawo odmowy wykonania określonego świadczenia. Odmowę wykonania świadczenia opieki zdrowotnej osoba wykonująca zawód medyczny uzasadnia w dokumentacji medycznej i informuje o niej zlecającego.
6. Osoba wykonująca zawód dietetyka ma prawo wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń opieki zdrowotnej.
Dodatkowo przepisy ustawy o niektórych zawodach medycznych regulują odesłanie do właściwego stosowania przepisów dotyczących odpowiedzialności zawodowej i postępowania w sprawie ustalenia odpowiedzialności zawodowej. Z uwagi jednak na to, że dietetycy nie posiadają własnego samorządu zawodowego, wskazane odesłanie należy określić mianem przepisów martwych. Należy przypomnieć, że Polski Związek Zawodowy Dietetyków zabiega o utworzenie tego samorządu oraz ustawową regulację zawodu.
Wskazać zatem należy, że przepisy, które wejdą w życie po podpisie przez Prezydenta Ustawy o niektórych zawodach medycznych, względem osób wykonujących zawód dietetyka wiele nie zmieniają. Koniecznym jest podjęcie prac nad odrębnym uregulowaniem zawodu, jednakże w sposób kompleksowy – bez ograniczania pod względem normatywnym do wybranych przedstawicieli zawodu tak jak ma to miejsce względem przepisów Ustawy o niektórych zawodach medycznych.
Autorka:
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
Warto wiedzieć:
Sprawdź też ubezpieczenie dla: