data publikacji: 2023-11-28
Pacjenci, którzy nie są zadowoleni z jakości udzielonych świadczeń zdrowotnych lub organizacji procesu ich udzielania oraz ci zarzucający popełnienie błędu medycznego mają całe spektrum możliwości dochodzenia swych praw.
Oczywiście, pierwszym podstawowym środkiem jest złożenie do danego podmiotu wykonującego działalność leczniczą skargi w dowolnej formie (dokumentowej lub ustnej). Każdy podmiot powinien posiadać wdrożoną procedurę wewnętrzną dotyczącą trybu przyjmowania i rozpatrywania skarg. Standardowo osobą właściwą do ich przyjmowania powinien być pełnomocnik do spraw praw pacjenta. Funkcja ta znalazła uregulowanie normatywne wprowadzone na mocy ustawy zmieniającej ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Na mocy tychże zmian, kierownik podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych może utworzyć stanowisko pełnomocnika do spraw praw pacjenta.
Do zadań pełnomocnika do spraw praw pacjenta należy wspieranie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych w realizacji obowiązku, przez podejmowanie działań na rzecz poprawy stopnia przestrzegania praw pacjenta w tym podmiocie, w tym przez:
1) udział w rozpatrywaniu skarg pacjentów;
2) analizę stwierdzonych nieprawidłowości dotyczących realizacji praw pacjenta oraz proponowanie kierownikowi podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych działań naprawczych;
3) prowadzenie szkoleń z zakresu praw pacjenta dla osób zatrudnionych w podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych.
Skarga pacjenta może również zostać złożona jednoczasowo, wcześniej lub następczo do Biura Rzecznika Praw Pacjenta, który podejmuje postępowanie wyjaśniające w sprawie.
Na mocy wspomnianej jak wyżej zmiany ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta likwidując Wojewódzkie Komisje ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, Ustawodawca postanowił o utworzeniu Funduszu Kompensacyjnego przy Rzeczniku Praw Pacjenta, którego celem jest kompensacja szkód zgłaszanych w drodze wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego do Rzecznika Praw Pacjenta.
W przypadku woli dochodzenia kwoty odszkodowania lub zadośćuczynienia, pacjent (lub osoba działająca w jego imieniu), może również zwrócić się bezpośrednio do Ubezpieczyciela podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
We wszystkich tych przypadkach, podmiot jest zobowiązany do ustalenia stanu faktycznego i przedstawienia stanowiska merytorycznego w sprawie kierowanego do właściwego organu – Ubezpieczyciel, Rzecznik Praw Pacjenta lub po prostu w odpowiedzi na złożoną skargę.
Dla ustalenia stanu faktycznego i oceny, czy roszczenie lub skarga są słuszne lub niesłuszne koniecznym jest zwrócenie do personelu medycznego udzielającego świadczeń zdrowotnych o zajęcie stanowiska i odniesienie się do stawianych zarzutów. W kontekście osób wykonujących obowiązki na podstawie umów o pracę, takie wezwanie do złożenia wyjaśnień o których mowa jest powyżej powinno być potraktowane analogicznie jako polecenie służbowe. Względem zaś osób udzielających świadczeń na podstawie umów cywilnoprawnych, z uwagi na charakter równości stron tego stosunku prawnego i braku de facto podporządkowania służbowego, takie wezwanie do złożenia wyjaśnień powinno być potraktowane nie jako polecenie, lecz jako forma ustalenia prawidłowości wykonywania umowy.
W każdym z tychże przypadków personel powinien złożyć wyjaśnienia – najlepiej na piśmie dla celów dowodowych. Należy pamiętać, że podmiotem udzielającym odpowiedzi właściwemu organowi lub pacjentowi powinien być podmiot do którego skarga lub roszczenie zostały skierowane. Tym samym wyjaśnienia personelu powinny mieć charakter wewnętrzny.
W przypadku ustalenia, że doszło do nieprawidłowości, w tym błędu medycznego należy pamiętać o tym, że odpowiedzialność pracownika znajduje pewne ograniczenia wynikające z Kodeksu Pracy. Względem zaś osób udzielających świadczeń na podstawie umów cywilnoprawnych, w przypadku kompensacji poniesionej szkody lub krzywdy przez podmiot lub Ubezpieczyciela możliwym jest wystąpienie do niego z regresem, który zazwyczaj jest kierowany do Ubezpieczyciela. Względem umów cywilnoprawnych odpowiedzialność również jest ograniczona, zgodnie bowiem z przepisami ustawy o działalności leczniczej, odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego zamówienia ponoszą solidarnie udzielający zamówienia i przyjmujący zamówienie.
Radca prawny Patrycja Aleksandrowicz Okręgowa Izba Radców Prawnych w Kielcach
+48 56 642 41 82
